Σε ενεργειακή «κυψέλη» στον ευρύτερο χώρο των Βαλκανίων αλλά και σε μια μεγάλη αγορά φυσικού αερίου μετατρέπεται η Βόρεια Ελλάδα με τα φιλόδοξα εγχειρήματα που βρίσκονται σε εξέλιξη να αλλάζουν τις ισορροπίες.
Ειδικότερα, η Βόρεια Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής και γεωπολιτικής της θέσης στον ενεργειακό χάρτη των Δυτικών Βαλκανίων δύναται να αποτελέσει έναν υπολογίσιμο παίκτη στην αγορά, που θα αναλάβει τη διοχέτευση πηγών ενέργειας και στους βόρειους γείτονές μας. Η κατασκευή σημαντικών αγωγών φυσικού αερίου, με σκοπό την αύξηση της ασφάλειας του εφοδιασμού και την διαφοροποίηση των πηγών έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή.
Τα επενδυτικά σχέδια μακράς πνοής από τη Θράκη μέχρι τη Δυτική Μακεδονία, τη Βουλγαρία και τη Βόρεια Μακεδονία συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ αποκαλύπτονται με στόχο μέσα στην επόμενη πενταετία να έχουν λάβει σάρκα και οστά. Με τα έργα αυτά και εν μέσω σφοδρής ενεργειακής καταιγίδας και ενώ η Ευρώπη οδεύει στην κλιματική ουδετερότητα, η Ελλάδα βάζει πλώρη για την ενεργειακή της ανεξαρτησία (σε ένα βαθμό), διαφοροποιώντας παράλληλα τις ενεργειακές πηγές για την κάλυψη των δικών της αναγκών αλλά και των αντίστοιχων των γειτονικών κρατών.
Μάλιστα εκτιμάται πως αυτή η…κοσμογονία επενδύσεων δύναται να μαγνητίσει κεφάλαια ύψους 44 δισ. ευρώ μέχρι το 2030!
Ενεργειακή νησίδα η Βόρεια Ελλάδα με οκτώ έργα-καταλύτες
Αλεξανδρούπολη
Το FSRU, ο πρώτος πλωτός σταθμός αποθήκευσης και επαναεριοποίησης αερίου στην Ελλάδα αναμένεται να προσεγγίσει τη θέση πρόσδεσης στην κομβικής γεωπολιτικής σημασίας Αλεξανδρούπολη τον Νοέμβριο του 2023, αφού μετασκευαστεί σε εξειδικευμένο ναυπηγείο της Σιγκαπούρης. Το συνολικό κόστος του μεγαλεπήβολου εγχειρήματος προσεγγίζει τα 400 εκατ. ευρώ, με τη στήριξη της Ε.Ε.
Το FSRU, χωρητικότητας 153.500 κ.μ. LNG, θα συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας με αγωγό μήκους 28 χλμ., μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα τροφοδοτεί τις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας, από τη Ρουμανία, τη Σερβία και τη Β. Μακεδονία μέχρι τη Μολδαβία και την Ουκρανία.
Καβάλα
Η Υποθαλάσσια Αποθήκη Φυσικού Αερίου Νότιας Καβάλας (ΥΑΦΑ) είναι ένα εξαντλημένο κοίτασμα φυσικού αερίου. Το έργο συνίσταται στη μετατροπή του εξαντλημένου κοιτάσματος φυσικού αερίου της Ν. Καβάλας στην πρώτη Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της χώρας. Το κοίτασμα επιφάνειας 5 km2, βρίσκεται στη θαλάσσια περιοχή περί τα 30 χλμ νότια της Καβάλας, 11 χλμ νότια του πετρελαϊκού κοιτάσματος του Πρίνου και σε βάθος 1.700 μέτρων.
Σύμφωνα με τον προκαταρκτικό σχεδιασμό του έργου, η χωρητικότητα της υπόγειας αποθήκης εκτιμάται περίπου στο 1 bcm. Ο ετήσιος ενεργός διακινούμενος όγκος εκτιμάται σε 360 εκατ. Nm3 ή σε 720 εκατ. Nm3, για έναν ή δύο κύκλους ανά έτος, αντίστοιχα. Στην Αποθήκη θα είναι δυνατό να αποθηκεύεται έως 1 δισεκ. κυβικά μέτρα αερίου, τα οποία θα διατίθενται στην αγορά σε δύο κύκλους τον χρόνο.
Τα οφέλη από τη λειτουργία μιας τέτοιας υποδομής (απαιτείται να «πέσουν» περί τα 400 εκατ. ευρώ) είναι πολλαπλά καθώς θα είναι δυνατή η δημιουργία και η διατήρηση για περίπου έξι συνεχείς μήνες αποθεμάτων ασφαλείας σε φυσικό αέριο, η εξασφάλιση συνεχούς τροφοδοσίας των καταναλωτών με αέριο ακόμη και σε περιόδους διακοπής της ροής από τους αγωγούς, η «θωράκιση» της χώρας έναντι των διακυμάνσεων τιμών και της μεταβολής των συνθηκών, όπως συμβαίνει τώρα, αλλά και η αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας, αφού η Καβάλα βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο διέλευσης αγωγών μεταφοράς αερίου προς την Ευρώπη.
Ο τρόπος υλοποίησης του έργου και η χρηματοδότησή του αποτέλεσαν σημείο τριβής ανάμεσα στο Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας με αποτέλεσμα οι διαδικασίες να είναι κολλημένες εδώ και μήνες. Μετά από συνάντηση ανάμεσα στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα και στον πρόεδρος της ΡΑΕ Αθανάσιο Δαγούμα, το project ξεκολλάει και οι διαδικασίες αναμένεται να τρέξουν. Πιθανόν μέχρι το Μάϊο να έχουν υποβληθεί στο ΤΑΙΠΕΔ οι δεσμευτικές προσφορές των δύο σχημάτων που συνεχίζουν στο διαγωνισμό («μνηστήρες» του έργου είναι η κοινοπραξία ΔΕΣΦΑ – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και η Energean).
Τα προτεινόμενα ποσοστά για την κάλυψη της κατασκευής του έργου είναι: 50% κοινωνικοποίηση (ανάκτηση μέσα από τα τέλη δικτύου που πληρώνουν οι καταναλωτές), 35% από κοινοτικές ή άλλες επιδοτήσεις και 15% από τον επενδυτή που θα οριστεί ανάδοχος από το διαγωνισμό.
Αγωγός IGB
O αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας – Βουλγαρίας που ξεκινά από την Κομοτηνή και καταλήγει στη Στάρα Ζαγκόρα αγωγός μήκους 182 χλμ. θα είναι έτοιμος το πρώτο εξάμηνο του 2022. Τον διαχειρίζεται η ICGB AD, κοινοπραξία των Bulgarian Energy Holding και IGI Poseidon (ΔΕΠΑ Εμπορίας και Edison). Ένα καίριας εθνικής σημασίας project που θα συνδέει τα δίκτυα Φυσικού Αερίου Ελλάδος και Βουλγαρίας, ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα της αντίστροφης ροής. Προβλέπεται επίσης η διασύνδεσή του με τον αγωγό TAP. Ο αγωγός IGB έχει αρχική δυναμικότητα 3 δισ. κυβ. μέτρα φυσικού αερίου (φ. α.) ετησίως, με δυνατότητα αύξησής τους στα 5 δισ. κυβ. μέτρα φ. α. ετησίως με την κατασκευή Σταθμού Συμπίεσης.
Μέσω του IGB θα μεταφέρονται και ποσότητες αερίου από το FSRU Αλεξανδρούπολης προς τις βαλκανικές χώρες αλλά και από τον υπάρχοντα αγωγό TAP. Το κόστος του IGB ανέρχεται στα 240 εκατ. ευρώ.
Αγωγός Ελλάδας – Β. Μακεδονίας
Ακόμα μία ενεργειακή διασύνδεση που ενισχύει τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας στα Βαλκάνια. Μέχρι το 2024 θα έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του αγωγού Βόρειας Μακεδονίας και Ελλάδας που θα μεταφέρει φυσικό αέριο καλύπτοντας βασικές ενεργειακές ανάγκες των δύο χωρών.
Το έργο του αγωγού μεταφοράς αερίου που έχει υπογραφεί ανάμεσα στους διαχειριστές ΔΕΣΦΑ και NER JSC SKOPJE θα μπει στις ράγες της υλοποίησης εντός του τρέχοντος έτους. Η επένδυση ανέρχεται σε 110 εκατ. ευρώ και η ετήσια δυναμικότητά του είναι στα 1,5 δισ. κ.μ.
ΔΕΣΦΑ
Στα σχέδια προς υλοποίηση του ΔΕΣΦΑ είναι και ο αγωγός που θα ξεκινά από τα Τρίκαλα Ημαθίας και θα καταλήγει στην Πτολεμαΐδα. Ο αγωγός μήκους 122 χλμ. θα εξυπηρετήσει την ενεργειακή ζήτηση της Δ. Μακεδονίας μετά την ιδιαίτερα επώδυνη για την τοπική κοινωνία απολιγνιτοποίηση. Η έναρξη κατασκευής του αγωγού, εκτιμάται ότι θα γίνει μέσα στο επόμενο έτος, με στόχο το έργο να ολοκληρωθεί πλήρως στο τέλος του 2023.
Ο νέος αγωγός, συνολικού μήκους 157 km θα συνδέει τη Δυτική Μακεδονία με το ΕΣΦΑ και έχει ήδη ενταχθεί στο σχέδιο ανάπτυξης του ΕΣΦΑ 2021-2030. Το κόστος του εκτιμάται στα 147 εκατ. ευρώ, με τη χρηματοδότηση να είναι εξασφαλισμένη από ίδια κεφάλαια του Διαχειριστή και το Κοινοπρακτικό Ομολογιακό Δάνειο, ύψους 505 εκατομμυρίων ευρώ, που έχει συναφθεί.
Μακεδονία – Θράκη
Τρεις νέες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (σταθμοί φυσικού αερίου) θα δημιουργηθούν στην περιοχή της Μακεδονίας και της Θράκης. Στην Κομοτηνή από Motor Oil και ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ και στην Αλεξανδρούπολη από τον όμιλο Κοπελούζου, ισχύος 840 MW. Κατά την διάρκεια κατασκευής του έργου στην Αλεξανδρούπολη θα απασχοληθούν περί τα 600 άτομα, ενώ εκτιμάται ότι εν συνεχεία θα δημιουργηθούν 90 μόνιμες θέσεις εργασίας καθ’ όλη την περίοδο λειτουργίας του.
Η έναρξη εμπορικής λειτουργίας της μονάδας στην Κομοτηνή προγραμματίζεται για τις αρχές του 2024. Το συνολικό κόστος της επένδυσης εκτιμάται στα 375 εκατ. ευρώ. Στο στάδιο κατασκευής του σταθμού θα δημιουργηθούν 500 θέσεις εργασίας, ενώ 100 θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν κατά την περίοδο λειτουργίας.
Κατά την διάρκεια κατασκευής του έργου θα απασχοληθούν περί τα 600 άτομα, ενώ εκτιμάται ότι εν συνεχεία θα δημιουργηθούν 90 μόνιμες θέσεις εργασίας καθ’ όλη την περίοδο λειτουργίας του. Αξίζει να σημειωθεί πως και η ΔΕΗ μετά το 2025 θα μετατρέψει την ολοκληρωμένη λιγνιτική μονάδα «Πτολεμαΐδα 5» σε σταθμό ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 20.02.2022
