Το μήνυμα ότι το επόμενο βήμα στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας μπορεί να είναι η προσέγγιση για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ έστειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις δηλώσεις του μετά τη συνάντηση που είχε με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Μέγαρο Μαξίμου.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός ανακοίνωσε, επίσης, την υπογραφή της διακήρυξης φιλίας και καλής γειτονίας ανάμεσα στις δύο χώρες 100 χρόνια μετά τη συνθήκη της Λωζάννης υπενθυμίζοντας το σύμφωνο Βενιζέλου-Ινονού το 1930. Ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε, ακόμα, τη διαφωνία της Αθήνας με την Άγκυρα στο Κυπριακό ενώ είπε με νόημα ότι «είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν φωνές που δεν συμφωνούν με αυτή την προσέγγιση, όμως έχουμε ευθύνη να φέρουμε τις δύο χώρες δίπλα-δίπλα όπως είναι και τα σύνορά μας».
Από την πλευρά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις δηλώσεις του χρησιμοποίησε τον όρο «αδέρφια» για Έλληνες και Τούρκους προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει πρόβλημα τόσο μεγάλο μεταξύ μας που δεν μπορεί να λυθεί».
Ο Τούρκος πρόεδρος επέλεξε, επίσης, να αναφέρθει στο κλείσιμο του καταυλισμού του Λαυρίου αλλά και στην «τουρκική» μειονότητα στην Θράκη για να εισπράξει την απάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού ότι «ο προσδιορισμός της μειονότητας καθορίζεται από τη Συνθήκη της Λωζάνης» με τον κ. Ερντογάν να μην δίνει συνέχεια στην τοποθέτησή του αυτή.
Οι δηλώσεις Μητσοτάκη
Ξεκινώντας ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε λόγο για μια ξεχωριστή ημέρα καθώς μετά από επτά χρόνια συνέρχεται το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας. «Πιστεύω ότι από μόνο του σηματοδοτεί την πρόθεση των δύο χωρών να αναζητήσουν νέους δημιουργικούς δρόμους στις μεταξύ τους σχέσεις».
Κάνοντας αναδρομή στο διάστημα που προηγήθηκε ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε κρίσεις όπως την τριετή πανδημία, έναν πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης που προκάλεσε ενεργειακή και πληθωριστική κρίση αλλά και μεγάλες φυσικές καταστροφές. «Ταυτόχρονα αντιμετωπίσαμε και αντιμετωπίζουμε περιφερειακές συγκρούσεις που εγείρουν ανησυχία όταν εξελίσσονται στην ευρύτερης περιοχή» είπε ο κ. Μητσοτάκης.
Υπήρξαν στιγμές που απείλησαν επικίνδυνα τις διμερείς σχέσεις
«Αλλά και οι διμερείς σχέσεις γνώρισαν διακυμάνσεις. Κάποιες στιγμές τις απείλησαν επικίνδυνα. Και μαζί τους την ασφάλεια και την ειρήνη στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Γι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι τους τελευταίους μήνες οι χώρες βαδίζουν σε ένα πιο ήρεμο μονοπάτι. Ελλάδα και Τουρκία οφείλου να ζουν ειρηνικά, να διατυπώνουν τις διαφωνίες τους που είναι γνωστές να τις συζητούν λύσεις και αν αυτές δεν γεφυρώνονται να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις και κρίσεις» είπε ο κ. Μητσοτάκης.
«Και σε αυτή την κατεύθυνση στο Βίλνιους συμφωνήσαμε να πιάσουμε το νήμα των επαφών μας με στόχο να αναζητήσουμε τρόπους συνεργασίας. Ο οδικός χάρτης τον οποίο υιοθετήσαμε συμπεριέλαβε 3 επίπεδα τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Κι εμείς οι ίδιοι αγαπητέ πρόεδρε συναντιόμαστε για τρίτη φορά σε 6 μήνες» υπενθύμισε ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Ειδικά για το σημερινό Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας είπε ότι «κάνουμε μια νέα αποτίμηση των προσπαθειών που οδήγησαν σε νέες ή αναβαθισμένες συμφωνίες. Το διμερές εμπόριο έχει ξεπεράσει τα 5 δισ. ευρώ και είναι ρεαλιστικός στόχος σε μια 5ετια να φτάσει τα 10 ευρώ».
Το μεταναστευτικό και η διευκόλυνση Τούρκων να επισκέπτονται ελληνικά νησιά
Στο μεταναστευτικό διαπιστώσαμε τη σημαντική μείωση των ροών το τελευταιό διάστημα ως αποτέλεσμα της φύλαξης των συνόρων αλλά και της πολύ καλύτερης συνεργασίας αστυνομίας λιμενικού και ακτοφυλακής των δύο χωρών και αυτή η συνεργασία μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο
Αναφορικά με τη σταθερή υποστήριξη για την ευρωπαική ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας η χώρα μας στηρίζει τη διευκόλυνση χορηγήσης θεωρήσεων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Επιπλέον η Ελλάδα ζήτησε και εξασφάλισε την έγκριση της ΕΕ ώστε να ενεργοποιηθεί η δυνατότητα Τούρκων πολιτών και των οικογενειών τους να επισκέπτονται όλο τον χρόνο για επτά ημέρες 10 νησιά μας που είτε έχουν προσφυγικές δομές είτε έχουν άμεση πορθμειακή σύνδεση με την Τουρκία.
Γέφυρα φιλίας οι μειονότητες – Διαφωνούμε στο Κυπριακό
Ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε γέφυρα συνεργασίας και φιλίας τις μειονότητες των δύο χωρών «γιατί ισονομία και ευημερία που εξασφαλίζει κάθε κράτος στις μειονότητές του βοηθάει στην αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασμό».
Οφείλουμε να συγκλίνουμε στην τήρηση της διεθνούς νομιμότητας, στον απόλυτο σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών και στην προστασία των ανθρωπίνων αξιών και ειδικά στους αμάχους πρόσθεσε ο Έλληνας πρωθυπουργός στην αναφορά των συζητήσεων που έκανε με τον Τούρκο πρόεδρο σε θέματα όπως η Μέση Ανατολή, η Ουκρανία και ο Καύκασος.
Διαφωνούμε στο Κυπριακό, για εμάς δεν υπάρχει λύση πέραν αυτών του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και ο διάλογος πρέπει να ξεκινήσει από εκεί που διακόπηκε το 2017. Μόνο μέσα από αυτόν μπορεί να υπάρξει λύση.
Η διακήρυξη φιλίας και καλής γειτονίας
Στη συνέχεια ο Έλληνας πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι τον Οκτώβριο του 1930 υπογράφηκε σύμφωνο φιλίας από Ισμέτ Ινονού και Ελευθέριο Βενιζέλο για να ανακοινώσει 100 χρόνια μετά την υπογραφη της Συνθήκης της Λωζάνης τη σύναψη διακήρυξης περί σχέσεων φιλίας και καλής γειτονίας «μια διακήρυξη που οραματίστηκε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης όταν παρέλαβε το 1997 το μεγάλο βραβείο Ειρήνης και Φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί. Διακήρυξη που υπογράψαμε σεβόμενοι απόλυτα τα δικαιώματα που απορρέουν από την κυριαρχία κάθε χώρας. Καθορίζει τις αρχές και τα ορόσημα του διαλόγου και τα όρια της συνεργασίας.
Το επόμενο βήμα μπορεί να είναι η προσέγγιση για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ
Με βάση αυτές τις παραδοχές θα προχωρήσουμε στα επομενα βήματα, θα εντείουμε τα ΜΟΕ και η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου μπορεί να είναι η προσέγγιση για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο που σύμφωνα με την Ελλάδα είναι η μόνη διαφορά που θα μπορούσε να αχθεί σε διεθνή διαιτησία. Με πυξίδα πάντα το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της Θάλασσας
Προανήγγειλε επίσκεψη στην Άγκυρα την άνοιξη του 2024
«Προτίθεμαι να επισκεφθώ την άνοιξη την Αγκυρα πριν να σας συναντήσω τον Ιούλιο στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ. Γνωρίζω και είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν φωνές που δεν συμφωνούν με αυτή την προσέγγιση, όμως αισθάνομαι ιστορικό χρέος να φέρουμε τα δύο κράτη δίπλα-δίπλα όπως είναι και τα σύνορά μας. Μέχρι τώρα πετύχαμε οι σχέσεις να επανέλθουν σε ήρεμα νερά. Οφείλουμε σε αυτά τα ήρεμα νερά να διασφαλίσουμε ότι θα φυσήξει ούριος άνεμος» κατέληξε ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Οι δηλώσεις Ερντογάν
Από την πλευρά του ο Τούρκος πρόεδρος εξέφρασε την ικανοποίησή του που βρίσκεται ξανά στην Αθήνα προσθέτοντας ότι «θέλουμε να αναπτύξουμε τη θετική ώθηση που υπάρχει. Πιστεύω ότι μπορούμε να πραγματοποιούμε μια φορά τον χρόνο αυτή τη συνάντηση και αυτό θα ήταν καλό και για τις δύο χώρες.
Χαρακτήρισε ωφέλιμες τις συζητήσεις με την Κατερίνα Σακελλαροπούλου και τον Κυριάκο Μητσοτάκη σημειώνοντας ότι «τονίσαμε να κρατηθούν ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας».
Με τη διακήρυξη της Αθήνας επιβεβαιώσαμε τη βούληση για ανάπτυξη των σχέσεών μας. Αισθανόμαστε ικανοποίηση που βλέπουμε τα αποτελέσματα. Συμφωνήσαμε να ανεβάσουμε στα 10 δισ το διμερές εμπόριο που τώρα είναι 5 δισ. ευρώ. Επιθυμούμε να αναπτύξουμε σχέσεις στον τουριστικό και τον πολιτιστικό τομέα.
Προσοχη να μην έχουμε ξανά καταυλισμούς όπως του Λαυρίου
«Ειλικρινής μας ευχή είναι να επιλύσουμε τα υφιστάμενα προβλήματά μας με κοινές προσπάθειες στο πλαίσιο του εποικοδομητικού διαλόγου και του διεθνούς δικαίοιυ. Συζητήσαμε πώς θα αντιμετωπίσουμε τη διεθνή τρομοκρατία και χαιρετίσαμε το κλείσιμο του καταυλισμού του Λαυρίου και υπογράμμισε ότι απαιτείται προσοχή να μην υπάρξουν παρόμοοι καταυλισμοί που δίνουν καταφύγίο σε τρομοκράτες στην Ελλάδα».
Η αναφορά στην μειονότητα και το Κυπριακό
«Η τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα και η ρωμέικη μειονότητα στην Τουρκία είναι δομικά στοιχεία του πολιτιστικού μας πλούτου. Η αύξηση της ηρεμίας και της γαλήνης των μειονοτήτων θα επηρεάσει θετικά τις σχέσεις. Διατύπωσα τις προσδοκίες για τη βελτιώσεις που απαιτούνται από το διεθνές δίκαιο της κατάστασης της τουρκικής μειονότητας στη Δυτική Θράκη.
Η επίτευξη μιας δίκαιης, μόνιμης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό με βάση τις πραγματικότητες στο νησί θα είναι προς όφελος όλης της περιοχής.
Να μην σιωπά η διεθνής κοινότητα για τη σφαγή στη Γάζα
Μιλήσαμε για το δράμα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και ειδικά στη Γάζα. Από την αρχή είπαμε ως Τουρκίας ότι δεν εγκρίνουμε να στοχοποιούνται άμαχοι στη Γάζα. Η σφαγή 17.000 αμάχων, ως επί το πλείστον γυναικών και παιδιών πληγώνουν τις συνειδήσεις. Η διεθνής κοινότητα δεν θα πρέπει να σιωπά μπροστά στα εγκληματα πολέμου.
Η επίτευξη της μόνιμης εκεχειρίας το συντομότερο δυνατόν και η διασφάλιση της απρόσκοπτης ροής ανθρωπιστικης βοήθειας θα πρέπει να γίνει προτεραιότητα για όλους. Η ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού στα όρια του 1967 αποτελεί μονόδρομο. Ανακοινώσαμε ότι ως Τουρκιά αναλαμβάνουμε το καθηκον ως εγγυήτρια χώρα.
Είμαστε αδέλφια
Είμαστε γειτονικές χώρες που μοιραζόμαστε την ίδια θάλασσα, την ίδια γεωγραφία, το ίδιο κλίμα. Είναι αρκετά φυσικό να υπάρχουν προβλήματα ανάμεσα σε δύο χώρες πόσο μάλλον σε αδέλφια. Το θέμα είναι η βούληση για την επίλυση. Εμείς θέλουμε να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας. Θέλουμε να γίνουμε παράδειγμα για τα κοινά βήματα . Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα τόσο μεγάλο μεταξύ μας ώστε να μην μπορεί να λυθεί αρκεί να κινηθούμε με καλή πίστη και να επικεντρωθούμε στη μεγάλη εικόνα και να μην γίνουμε από αυτούς που περνανε τη θάλασσα και πνίγονται στο ποτάμι
«Είμαστε ικανοποιημένοι που έχει τέτοια αντίληψη και ο Μητσοτάκης. Ευχαριστώ τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και εύχομαι οι συνομιλίες να βγουν σε καλό για τους δύο λαούς μας και σας περιμένω στην Άγκυρα να σας φιλοξενήσω για την επόμενη συνάντηση» κατέληξε ο Τούρκος πρόεδρος.
Η απάντηση Μητσοτάκη για την μειονότητα
Μετά την τοποθέτηση Ερντογάν πήρε ξανά τον λόγο ο Κυριάκος Μητσοτάκης ο οποίος αναφέρθηκε στο θέμα των μειονοτήτων λέγοντας ότι «ξέρετε, για εμάς και για εμένα προσωπικά, η Θράκη αποτελεί ένα παράδειγμα αρμονικής συνύπαρξης χριστιανών και μουσουλμάνων και οι μουσουλμάνοι συμπολίτες μας έχουν -και αγωνιζόμαστε πάντα να διασφαλίζουμε στην πράξη- ίσες ευκαιρίες. Σε αυτή την κατεύθυνση αγωνιζόμαστε. Ο προσδιορισμός της ιδιότητας της μειονότητας ως μουσουλμανικής καθορίζεται από την ίδια τη Συνθήκη της Λωζάνης. Χρέος δικό μας είναι αυτό το κλίμα της αρμονικής συνύπαρξης, είναι χρέος της ελληνικής έννομης τάξης, να το διασφαλίσουμε και να το ενισχύσουμε. Και θέλω να σας διαβεβαιώσω, και να διαβεβαιώσω βέβαια όλους τους μουσουλμάνους συμπολίτες μας, ότι προς αυτή την κατεύθυνση η Ελληνική Κυβέρνηση θα εξακολουθεί να δουλεύει νυχθημερόν».
Η συνάντηση στο Μαξίμου
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έφτασε στο Μαξίμου λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι για τη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο Έλληνας πρωθυπουργός υποδέχθηκε τον Τούρκο πρόεδρο στα σκαλιά του Μαξίμου έχοντας και έναν σύντομο διάλογο πριν να φτάσουν στην είσοδο του κτηρίου για τις τυπικές φωτογραφίες.
