Τη βεβαιότητα πως το κοινό Ευρωπαϊκό Πτυχίο, που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα είναι σε λίγα χρόνια μια πραγματικότητα και θα καταστεί ορατό σύμβολο της ανθρωποκεντρικής Ευρώπης, δίπλα στο ευρώ, στο Σένγκεν και στο Εράσμους, εξέφρασε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς, κατά την ομιλία του στην 105η Σύνοδο των Πρυτάνεων, που πραγματοποιείται στην Αλεξανδρούπολη.
«Πριν λίγες εβδομάδες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε ένα μεγάλο άλμα προόδου και υπέβαλε πρόταση για ένα κοινό Ευρωπαϊκό Πτυχίο που είμαι σίγουρος, σε λίγα χρόνια, θα καταστεί ορατό σύμβολο ευρωπαϊκής ενοποίησης δίπλα στο ευρώ, στο Σένγκεν και στο Εράσμους» είπε ο κ. Σχοινάς, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, και συνέχισε: «Η ιδέα του πτυχίου αυτού εδράζεται σε μια μακρά και πλούσια ιστορία συνεργασιών και συμμαχιών μεταξύ των πανεπιστημίων της ΕΕ. Σήμερα κτίσαμε 60 τέτοιες Ευρωπαϊκές Συμμαχίες με 500 ΑΕΙ (το 10% του συνολικού αριθμού πανεπιστημίων στην ΕΕ). Όπως γνωρίζετε καλύτερα από εμένα, αυτές οι διασυνοριακές συνέργειες ήδη χρηματοδοτούν κοινά μαθήματα, διασυνοριακές συνεργασίες και ολοένα και περισσότερη κινητικότητα».
Η καινοτομία της πρότασης
Σε ό,τι αφορά την καινοτομία της πρότασης επισήμανε τα εξής: «Αφορά σε ένα νέου τύπου, εθελοντικό, κοινό πρόγραμμα που θα συνδιαμορφώνεται από πανεπιστήμια που προέρχονται από διαφορετικές χώρες της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό αυτό πτυχίο θα αναγνωρίζεται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, θα είναι προσανατολισμένο στις ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας και της αγοράς εργασίας. Θα μετατρέψει, συνολικά, την Ευρώπη σε ελκυστικό εκπαιδευτικό προορισμό για φοιτητές από τρίτες χώρες».
Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης
Το πιο σημαντικό, όπως είπε, είναι ότι η πρωτοβουλία αυτή θα επιτρέψει στους Ευρωπαίους να βιώσουν στην πράξη τη σημασία ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης και επισήμανε: «Με το πτυχίο αυτό, ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης θα μεταφραστεί -κυριολεκτικά – σε μια χειροπιαστή πραγματικότητα. Έτσι, η κινητικότητα θα γίνει ο κανόνας και όχι εξαίρεση. Πανεπιστήμια, όπως τα δικά σας, αλλά και αντίστοιχα ιδρύματα σε όλη την ΕΕ, μας ζητούν επί σειρά ετών μια τέτοια πρωτοβουλία. Δεν είναι λίγες οι αναφορές σε γραφειοκρατικές δυσκολίες και διαδικαστικά εμπόδια, πολλά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια αναφέρουν ακόμα και την όχι κολακευτική εικόνα ότι πολλές φορές είναι πιο εύκολο να συμπράξουν με ιδρύματα εκτός ΕΕ απ’ ό,τι με τους Ευρωπαϊκούς τους ομολόγους.
Και τι ακριβώς στέκεται εμπόδιο στην προσπάθεια αυτή; Λεπτομέρειες όπως το πάχος της κόλλας στην οποία πρέπει να εκτυπώνονται τα πτυχία ή, στο πώς πρέπει να διεξάγονται οι εξετάσεις των φοιτητών. Πρόκειται για την επιτομή της φράσης: βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος».
Δύο εναλλακτικά μοντέλα
Ο κ. Σχοινάς τόνισε πως το κοινό Ευρωπαϊκό Πτυχίο θα προσφέρει δύο εναλλακτικά μοντέλα για τα κράτη μέλη της ΕΕ. «Είτε μια “ετικέτα” ευρωπαϊκού πτυχίου (που θα επιτρέπει την προβολή κοινών πτυχίων που πληρούν τα ευρωπαϊκά κριτήρια), είτε ένα πλήρες ευρωπαϊκό πτυχίο που χορηγείται εξ αρχής από κοινού από διάφορα πανεπιστήμια ταυτόχρονα. Μαζί με δύο συστάσεις για τη διασφάλιση της ποιότητας και τη βελτίωση των σταδιοδρομιών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το ευρωπαϊκό πτυχίο αποτελεί μέρος της προσπάθειάς μας να θέσουμε σε εφαρμογή ποιοτικές επενδύσεις και μεταρρυθμιστικές πολιτικές για την άρση των εμποδίων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση και τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων για όλους, την αναγνώριση μαθημάτων και σπουδών».
Πλήρης ο σεβασμός της αυτονομίας των Πανεπιστημίων- επιλογή όχι επιβολή του Ευρωπαϊκού Πτυχίου
Δήλωσε ότι όλο αυτό θα υλοποιηθεί με πλήρη σεβασμό της αυτονομίας και των αρμοδιοτήτων των Πανεπιστημίων στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και υπογράμμισε: «Δεν επιβάλλουμε τίποτα, παρουσιάζουμε όμως μια επιλογή που θα είναι τόσο ελκυστική που δύσκολα θα μπορέσει να αγνοηθεί από τους ιθύνοντες. Εν ολίγοις, το Ευρωπαϊκό Πτυχίο θα αποτελέσει ισχυρό σύμβολο του ευρωπαϊκού πνεύματος, της κοινής μας ταυτότητας. Θα είναι το αποτέλεσμα της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης, αξίες που είναι ιδιαίτερα σημαντικές στον κόσμο στον οποίο ζούμε.
Ενάντια σε όσους αμφισβητούν και επιζητούν να υπονομεύσουν την Ευρώπη, εμείς προτάσσουμε λύσεις. Λύσεις που βελτιώνουν τη ζωή των Ευρωπαίων και ενισχύουν την πεποίθηση ότι η διαφορετικότητά μας αποτελεί το πιο ισχυρό μας όπλο. Επιτρέποντας στην εκπαιδευτική μας πολιτική να λειτουργήσει ως φάρος -όπως αυτός της πόλης που μας φιλοξενεί-, θα χαράξουμε μια λαμπρή πορεία προς ένα κοινό Ευρωπαϊκό μέλλον, ένα μέλλον πιο συμπεριληπτικό, πιο ανταγωνιστικό και με περισσότερες ευκαιρίες για όλους».
Τα Πανεπιστήμια είναι η κορωνίδα της ανθρωποκεντρικής Ευρώπης
Ο κ. Σχοινάς είπε ότι τα πανεπιστήμια αποτελούν την κορωνίδα της ανθρωποκεντρικής Ευρώπης, μεταξύ άλλων, και μέσω της συμμετοχής τους σε ευρωπαϊκά προγράμματα, με πρωταγωνιστή μεταξύ αυτών το πρόγραμμα Erasmus+. Όπως τόνισε: «Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί μια από τις πιο επιτυχημένες -διαχρονικά- ευρωπαϊκές πολιτικές. Έκανε την Ευρώπη εμπειρία, κατανόηση και συναίσθημα, όχι σκέψη και ιδέα. Για αυτό, και στη διάρκεια της τρέχουσας ευρωπαϊκής θητείας αποφασίσαμε να κάνουμε θεαματικά, ιστορικά βήματα για να ενισχύσουμε τον ρόλο της Ευρώπης στην εκπαίδευση συνολικά. Προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ακόμη περισσότεροι Ευρωπαίοι θα μπορούν να απολαύσουν την εμπειρία του Erasmus και να αποκομίσουν τα οφέλη του, διπλασιάσαμε τη χρηματοδότηση για το πρόγραμμα Erasmus+. Με χρηματοδότηση που πλέον ανέρχεται σε άνω των 26 εκατομμυρίων ευρώ ενισχύουμε στην πράξη την Ευρώπη των ευκαιριών.
Στη συνέχεια, αρχής γενομένης από το τρέχον έτος, αυξήσαμε το επίπεδο της επιχορήγησης για τους συμμετέχοντες. Επειδή για πολλούς φοιτητές η οικονομική δυνατότητα αποτελεί τον πιο κρίσιμο παράγοντα, που μπορεί να εμποδίσει (ή όχι) τα όνειρά τους για μια ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πορεία. Επηρεάζει την ικανότητά τους να συμμετέχουν σε αυτό το εξαιρετικό πρόγραμμα. Και στόχος μας είναι η εκπαιδευτική κινητικότητα να μην περιορίζεται λόγω έλλειψης οικονομικών μέσων.
Παράλληλα, τον περασμένο Νοέμβριο παρουσιάσαμε μια πρόταση για την Ευρώπη σε κίνηση. Μια πρωτοβουλία που εκφράζει τη φιλοδοξία μας για κινητικότητα χωρίς αποκλεισμούς, μέσω συγκεκριμένων στόχων σε επίπεδο ΕΕ. Όπως ίσως γνωρίζετε, ο στόχος είναι ένας στους τέσσερις αποφοίτους να επωφεληθούν από προγράμματα κινητικότητας έως το 2030. Και ο στόχος μας είναι επίσης ένας στους πέντε από όλους τους επωφελούμενους να ανήκει σε μία από τις ομάδες που παραδοσιακά έχουν λιγότερες ευκαιρίες (π.χ. άτομα με αναπηρία, άτομα από χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα, άτομα με μεταναστευτικό υπόβαθρο κλπ). Οι στόχοι αυτοί είναι φιλόδοξοι, αλλά αναγκαίοι. Όλα αυτά είναι εξαιρετικά βήματα, βήματα για τα οποία είμαστε υπερήφανοι. Αποτελούν όμως συνέχεια των πολιτικών της ΕΕ -ιδιαίτερα του προγράμματος Erasmus, το οποίο τρέχει εδώ και σχεδόν τέσσερις δεκαετίες.
Επειδή λοιπόν δεν θέλουμε να περιοριστούμε μόνο στην πεπατημένη, αλλά να πάμε και ένα βήμα παρακάτω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να κάνει αυτό το επιπλέον βήμα. Να δημιουργηθεί κάτι που δεν υπήρχε προηγουμένως, το οποίο θα μπορούσε να φέρει ακόμη πιο κοντά τις νέες ευρωπαϊκές γενιές. Και τα καταφέραμε».
Ευρω-σύμβολο ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης
Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξέφρασε τη μεγάλη χαρά του για την παρουσία του στην Αλεξανδρούπολη και επισήμανε: «Είναι μια πόλη που αποτελεί σταυροδρόμι πολιτισμών, λαών αλλά και ιστορίας. Η Αλεξανδρούπολη αποτελεί μια εξαιρετικά σημαντική πόλη όχι μόνο για το εθνικό αλλά και για το ευρωπαϊκό στίγμα μας. Μια πόλη που αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε ό,τι αφορά και στα γεωπολιτικά δρώμενα, στην τρέχουσα κρίσιμη συγκυρία. Μάλιστα, σε ό,τι αφορά στα θέματα που θα ήθελα να συζητήσω μαζί σας σήμερα -θέματα που αφορούν στην εκπαίδευση, στον Ευρωπαϊκό τρόπο ζωής αλλά και στο μέλλον της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης- θεωρώ ότι ο φάρος της Αλεξανδρούπολης -που κατασκευάστηκε από την Γαλλική Εταιρεία Φάρων και Φανών της Μεσογείου- αποτελεί ένα ιδιαίτερα πρόσφορο ευρω-σύμβολο. Καθώς διανύουμε μια σκοτεινή εποχή, όπου στην Ευρώπη διαχέονται πολλαπλά αφηγήματα αβεβαιότητας και φόβου, θεωρώ ότι ο χώρος της εκπαίδευσης μπορεί να φωτίσει τον δρόμο που θα καθοδηγήσει την έξοδό μας από αυτή την εποχή της ανασφάλειας και θα χαράξει την πορεία μας προς συνεκτικές κοινωνίες και σε ανταγωνιστικές οικονομίες».
Οι ευρωπαϊκές εκλογές της 9ης Ιουνίου
Ο κ. Σχοινάς έκλεισε την ομιλία του με αναφορά στις ευρωπαϊκές εκλογές της 9ης Ιουνίου για τις οποίες επισήμανε: «Ενάντια στις Κασσάνδρες που προσεγγίζουν τις επικείμενες εκλογές με φόβο και καχυποψία, προσωπικά προσβλέπω με ενθουσιασμό στα αποτελέσματα του Ιουνίου.
Δεν θα πρέπει ποτέ να φοβόμαστε τα εκλογικά αποτελέσματα μιας ελεύθερης δημοκρατικής διαδικασίας. Και δεν πρέπει ποτέ να προδικάζουμε τις επιθυμίες ελεύθερων δημοκρατικών πολιτών προτού τους δώσουμε την ευκαιρία να προσέλθουν στις κάλπες. Η δημοκρατία αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής. Είναι ενσωματωμένη στο DNA μας. Και γνωρίζουμε ότι αυτό δεν συμβαίνει σε ολόκληρο τον κόσμο. Επομένως, πρέπει να νιώθουμε μια ιδιαίτερη αίσθηση τιμής και υπερηφάνειας που μπορούμε να συμμετάσχουμε στις εκλογές αυτές. Τις πολυπληθέστερες στο δυτικό κόσμο!
Στην πορεία προς ένα ελπιδοφόρο μέλλον για την Ευρώπη αλλά και την Ελλάδα, για τη νέα γενιά Ελλήνων και Ευρωπαίων, η συμβολή των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Ευρώπης είναι καθοριστική. Από την Αναγέννηση μέχρι σήμερα, τα πανεπιστήμια στην Ευρώπη καθόρισαν τις αξίες και το μοντέλο κοινωνίας που μας ορίζει.
Σήμερα είμαστε τυχεροί να στηριζόμαστε σε πρωτοφανείς πόρους που μας επιτρέπουν να στηρίζουμε έμπρακτα την Ευρώπη της Εκπαίδευσης. Η χρηματοδότηση μέσα από την Πολιτική Συνοχής και το Ταμείο Ανάκαμψης σε υποδομές, σε διδακτικό προσωπικό, σε κοινωνικές δομές. Προγράμματα για την Έρευνα και την Καινοτομία. Τα τομεακά προγράμματα. Είναι μια οριζόντια, συνολική και συνδυαστική, ολιστική προσέγγιση, που ενισχύει την ακαδημαϊκή σκέψη, την έρευνα, τη συνεργασία και, τελικά, την παρεχόμενη εκπαίδευση μέσα από τα προγράμματα σπουδών. Όλα αυτά τα ευρωπαϊκά εργαλεία που σας κάνουν πιο δυνατούς και μας κάνουν πιο ικανούς, πιο ανταγωνιστικούς. Είμαι αισιόδοξος ότι σε μερικά χρόνια η λίστα αυτή θα περιλαμβάνει και το Ευρωπαϊκό Πτυχίο».
Μετά την ομιλία του, ο κ. Σχοινάς απάντησε σε ερωτήσεις πρυτάνεων σχετικά με το Ευρωπαϊκό Πτυχίο. Το θέμα της Συνόδου είναι «Διεθνοποίηση και Εξωστρέφεια στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση». Τις εργασίες της άνοιξε, εκ μέρους του προεδρείου, ο πρύτανης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Φώτιος Μάρης, χαιρετισμό απηύθυνε ο περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Χριστόδουλος Τοψίδης, και την πρώτη εισήγηση παρουσίασε η πρύτανης του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Μάρα Νικολαΐδη. Αύριο, στη Σύνοδο των Πρυτάνεων θα μιλήσει ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης.
