Η τρέχουσα πολιτική για την διαχείριση αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα δεν θα επιτύχει τους στόχους που έχουν τεθεί για το 2030 και για αυτό θα πρέπει άμεσα να αλλάξει προσέγγιση στην στρατηγική της κυκλικής οικονομίας και να δώσει έμφαση στην πρόληψη/επαναχρησιμοποίηση/ανακύκλωση και όχι στα κατώτερα στάδια. Η Κομισιόν έχει ήδη χτυπήσει το καμπανάκι του κινδύνου για την χώρα μας κατά το διάστημα 2018-2023 με δύο έγκαιρες ειδοποιήσεις και μία προειδοποιητική επιστολή και όπως εκτιμούν ειδικοί επιστήμονες της WWF με βάση την μέχρι τώρα εξέλιξη, είναι ζήτημα χρόνου να παραπεμφθεί η χώρα μας.
Σε μελέτη που παρουσίασε η WWF την Τρίτη επισημάνθηκαν οι αγκυλώσεις για την επίτευξη των στόχων για τα απόβλητα. «Η δημιουργία ενός ελλιπούς πλαισίου, σε συνδυασμό με την έλλειψη ετοιμότητας από το σύνολο των κρίκων της αλυσίδας και τη λανθασμένη προσέγγιση έχουν οδηγήσει σε τέλμα. Μια σειρά από ουσιαστικές προβλέψεις της νομοθεσίας δεν εφαρμόζονται, ενώ άλλες ρυθμίσεις εφαρμόζονται πλημμελώς», αναφέρει η οργάνωση.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρουσίασε πριν από λίγες ημέρες τον απολογισμό της πενταετίας (2019-2024) για τη διαχείριση των αποβλήτων και τους βασικούς άξονες του νέου νομοσχεδίου για την ανακύκλωση. Σύμφωνα με την WWF παρά το γεγονός ότι προωθούνται (από το 2020) κάποια σημαντικά μέτρα όπως το «Πληρώνω όσο πετάω» και το DRS, αυτά δεν έχουν εφαρμοστεί και πρέπει να επισπευσθούν οι διαδικασίες. Από την άλλη η πρόβλεψη για αρκετές μονάδες καύσης και μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) δεν αναμένεται να συμβάλουν στους στόχους του 2030, αντίθετα, στέλνουν αντικρουόμενα μηνύματα. Όπως σημείωσε ο κ. Αχιλλέας Πληθάρας, υπεύθυνος αποτυπώματος του WWF Ελλάς, μέχρι το 2030, η χώρα μας δεν θα πετύχει τους στόχους αλλά από το 2030 και μετά και μέσα σε μια δεκαετία μπορούμε να «εκτοξευθούμε», αρκεί να αλλάξει το σύστημα.
Σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα αποτελεί το γεγονός ότι με το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) που εκδόθηκε το 2020 και τροποποιήθηκε το 2023 προκρίνεται η καύση των σκουπιδιών σαν κύρια μέθοδος διαχείρισης των απορριμμάτων που παράγουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις της χώρας. Στην πρότασή του, το WWF Ελλάς αποδεικνύει την επικινδυνότητα της στροφής της Ελλάδας προς τη μαζική καύση σκουπιδιών. Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, η καύση συντελεί στην παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων αερίων θερμοκηπίου (η καύση ενός τόνου αποβλήτων οδηγεί στην έκλυση περίπου 1-1,2 τόνων CO2), ενώ προκαλεί την έκλυση τοξικών αέριων ρύπων (πχ. διοξίνες, πτητικά βαρέα μέταλλα), με ό,τι αυτό σημαίνει για τη δημόσια υγεία και την υγεία του περιβάλλοντος. Επιπλέον, το κόστος δημιουργίας και λειτουργίας μονάδων καύσης είναι τεράστιο και αναγκαστικά θα παγιδεύσει το σύστημα διαχείρισης για τα επόμενα 30-40 χρόνια, καθηλώνοντας την ανακύκλωση και την πρόληψη, την ίδια στιγμή που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κάνει σαφές πως οι επενδύσεις σε μονάδες καύσης δεν πρόκειται να λάβουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, καθώς έρχονται σε αντίθεση με την αρχή της μη-πρόκλησης βλάβης. Από την άλλη πλευρά, η ανακύκλωση προκαλεί σχεδόν 75-80% λιγότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου σε σχέση με την καύση.
