Στις 6 Απριλίου 1914 γράφτηκε μία από τις πιο σκοτεινές αλλά και παραγνωρισμένες σελίδες της ελληνικής ιστορίας: η μέρα που έμεινε γνωστή ως το «Μαύρο Πάσχα των Θρακών». Μια μέρα πένθους, βίας και ξεριζωμού για τον Ελληνισμό της Θράκης, που μαζί με τον Ποντιακό και Μικρασιατικό Ελληνισμό, βίωσε το οργανωμένο σχέδιο εξόντωσης από τους Νεότουρκους και, αργότερα, από το κεμαλικό καθεστώς.
Οι τρεις φάσεις της Γενοκτονίας
Όπως εξηγεί ο διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου Θεοφάνης Μαλκίδης, η Γενοκτονία των Θρακών εξελίχθηκε σε τρεις φάσεις:
1908 – Με την άνοδο των Νεότουρκων στην εξουσία ξεκινά ο πρώτος διωγμός, με στρατιωτική και πολιτική στήριξη από τους συμμάχους τους, τους Γερμανούς.
1914-1918 – Η έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου δίνει την κάλυψη για μαζικές εκτοπίσεις και δολοφονίες.
1919-1923 – Η πιο αιματηρή φάση υπό τον Μουσταφά Κεμάλ, με τη συστηματική εφαρμογή σχεδίου εξόντωσης του Ελληνισμού.
Τα θύματα της γενοκτονίας υπολογίζονται συνολικά σε πάνω από 1.000.000 Έλληνες, εκ των οποίων 250.000 με 300.000 ήταν Θράκες.
Το σχέδιο εξόντωσης
Η αρχή έγινε με τη στρατολόγηση ανδρών σε τάγματα εργασίας και τη μεταφορά τους στα μέτωπα (όπως στην Καλλίπολη), όπου πολλοί βρήκαν βέβαιο θάνατο. Ακολούθησαν οι εκτοπίσεις γυναικών και παιδιών, οι μαζικές δολοφονίες, οι απελάσεις, οι εξισλαμισμοί και οι βιασμοί. Ολόκληρες ελληνικές πόλεις ξεριζώθηκαν: Αδριανούπολη, Σαράντα Εκκλησιές, Καλλίπολη, Ραιδεστός, Μακρά Γέφυρα και πολλές ακόμα.
Στις 6 Απριλίου 1914, ο διωγμός κορυφώνεται, και η μέρα μένει στη μνήμη ως το «Μαύρο Πάσχα», αφού συμπίπτει με την περίοδο του εορτασμού του Πάσχα για τον ορθόδοξο Ελληνισμό της Θράκης.
Η καταστροφή και η θλιβερή διαπίστωση
Όταν τα ελληνικά στρατεύματα πέρασαν στη Θράκη το 1920, αντίκρισαν μια έρημη γη. Ο εύφορος κάμπος είχε μείνει ακαλλιέργητος, οι πόλεις ήταν άδειες, το εμπόριο κατεστραμμένο. Πολλοί Θρακιώτες δεν μπορούσαν καν να αναγνωρίσουν τα σπίτια και τα χωράφια τους. Ο Έρνεστ Χεμινγουέι, ανταποκριτής τότε αμερικανικής εφημερίδας, κατέγραψε με συγκλονιστικό τρόπο τη φυγή και τον αφανισμό του Θρακικού Ελληνισμού.
Ηθικό και ιστορικό χρέος η αναγνώριση
Όπως επισημαίνει ο κ. Μαλκίδης, το έγκλημα δεν τιμωρήθηκε ποτέ. Η Διεθνής Κοινότητα έκανε τα στραβά μάτια, τα συμφέροντα επισκίασαν την αλήθεια. Η Γενοκτονία των Θρακών, όπως και εκείνη του Πόντου και της Μικράς Ασίας, παραμένει ατιμώρητη και ανεπίσημη στα μάτια πολλών κρατών.
«Η αναγνώριση της βίας που υπέστη ο Ελληνισμός είναι προϋπόθεση για ειλικρινείς σχέσεις με την Τουρκία. Είναι καθήκον απέναντι στην Ιστορία, τη Δικαιοσύνη και την Αλήθεια», δηλώνει ο Θεοφάνης Μαλκίδης.
Η 6η Απριλίου δεν είναι απλώς μια ιστορική αναφορά. Είναι υπενθύμιση, υποχρέωση, και φλόγα μνήμης για τον Θρακικό Ελληνισμό που ξεριζώθηκε, αλλά δεν ξεχάστηκε.
