14ης Μαΐου 1 | 3ος όροφος | κέντρο Αλεξανδρούπολης
Η ουρολοίμωξη είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μολύνσεις/λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος από μικροοργανισμούς, όπως τα βακτήρια, οι ιοί και οι μύκητες. Τα βακτήρια, αποτελούν την πιο κοινή αιτία της ουρολοίμωξης. Τα βακτήρια που εισέρχονται από την ουρήθρα στο ουροποιητικό σύστημα απομακρύνονται γρήγορα με την ούρηση, πριν εγκατασταθούν και προκαλέσουν συμπτώματα. Παρ’όλα αυτά, τα βακτήρια ξεπερνούν τη φυσική άμυνα του οργανισμού και προκαλούν λοίμωξη. Η λοίμωξη στην ουρήθρα ονομάζεται ουρηθρίτιδα, ενώ στην ουροδόχο κύστη ονομάζεται κυστίτιδα. Τα βακτήρια μπορούν να «ταξιδέψουν» μέσω των ουρητήρων προς τα πάνω και να μολύνουν τα νεφρά. Η λοίμωξη του νεφρού ονομάζεται πυελονεφρίτιδα.
Οι περισσότερες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος προκαλούνται από βακτήρια που ζουν φυσιολογικά στο έντερο. Το βακτήριο Escherichia coli (E. coli) προκαλεί τη συντριπτική πλειοψηφία των ουρολοιμώξεων. Τα μικρόβια που ονομάζονται χλαμύδια και μυκόπλασμα είναι συχνά αίτια των λοιμώξεων της ουρήθρας, του προστάτη και σπανιότερα της κύστης. Μεταδίδονται συνήθως σεξουαλικά και απαιτούν παράλληλη θεραπεία και των δύο σεξουαλικών συντρόφων.
Οι ουρολοιμώξεις είναι ο δεύτερος πιο συχνός τύπος λοιμώξεων στον άνθρωπο. Οι γυναίκες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε ουρολοιμώξεις για ανατομικούς λόγους, αφού η ουρήθρα της γυναίκας είναι πολύ μικρότερη από του άντρα, επιτρέποντας στα βακτήρια να μπουν γρήγορα στην κύστη. Επιπλέον, αξίζει να επισημανθεί πως η γυναικεία ουρήθρα απέχει ελάχιστα εκατοστά από το αιδοίο και τον πρωκτό, όπου φυσιολογικά υπάρχουν μικρόβια.
Για τις γυναίκες, ο κίνδυνος να αναπτύξουν έστω ένα επεισόδιο ουρολοίμωξης στη ζωή τους είναι μεγαλύτερος από 50%. Οι ουρολοιμώξεις στους άντρες δεν είναι τόσο συχνές όσο στις γυναίκες, αλλά συνήθως είναι πιο σοβαρές και απαιτούν μεγαλύτερης διάρκειας θεραπεία.
Παρά το γεγονός ότι ο καθένας μας μπορεί να κάνει ένα επεισόδιο ουρολοίμωξης, υπάρχουν παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο μολύνσεων:
Σε αυτήν περιλαμβάνονται τόσο η μη καθημερινή υγιεινή της πρωκτογεννητικής χώρας όσο και η χρήση ακατάλληλων σκευασμάτων υγιεινής (π.χ. η χρήση τους ενδοκολπικά που καταστρέφει την άμυνα του οργανισμού, η χρήση ερεθιστικών αρωματικών αφρόλουτρων κλπ.).
Είναι συχνή πρακτική, ιδιαίτερα των γυναικών, να αναβάλλουν την ούρηση, όταν βρίσκονται σε εξωτερικούς χώρους, αποφεύγοντας να επισκεφτούν την τουαλέτα, παρότι η επιθυμία για ούρηση είναι μεγάλη και επιτακτική. Αλλά και οι άντρες, πολλές φορές, ακολουθούν την ίδια πρακτική, κυρίως για επαγγελματικούς λόγους (π.χ. οδηγοί). Ακόμη όμως και όταν οι γυναίκες αποφασίσουν να επισκεφτούν μία δημόσια τουαλέτα, ουρούν όρθιες, με αποτέλεσμα να μην χαλαρώνουν τους μυς του πυελικού εδάφους και να μην έχουν μία φυσιολογική ούρηση. Τέτοιες πρακτικές μπορεί να έχουν ως συνέπεια ευκαιριακές ουρολοιμώξεις. Εάν δε η ευκαιριακή ουρολοίμωξη δεν αντιμετωπιστεί σωστά, δηλαδή πέρα από την ενδεικνυόμενη φαρμακευτική αγωγή, με αλλαγή στις καθημερινές συνήθειες ούρησης, τότε οι υποτροπές και οι επαναμολύνσεις είναι συχνές.
Η σεξουαλική πράξη αποτελεί τη συχνότερη αιτία ουρολοιμώξεων. Μετά τη σεξουαλική επαφή, οι περισσότερες γυναίκες έχουν ένα σημαντικό αριθμό βακτηρίων στα ούρα τους, τα οποία όμως φυσιολογικά αποβάλλονται σε 24 ώρες. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στους άντρες, γι’ αυτό είναι απαραίτητη η ούρηση και στα δύο φύλα μετά την επαφή. Επίσης, το πρωκτικό σεξ αυξάνει τις πιθανότητες ουρολοιμώξεων. Ένας άλλος λόγος λοιμώξεων με τη σεξουαλική δραστηριότητα είναι η χρήση αρωματικών, και μη, λιπαντικών που ερεθίζουν και μεταβάλλουν τη φυσιολογική άμυνα του οργανισμού. Τέλος, η αύξηση της θερμοκρασίας στην περιοχή, λόγω της έντονης τριβής σε μεγάλης διάρκειας σεξουαλική δραστηριότητα, ευνοεί τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων.
Στις γυναίκες που χρησιμοποιούν διάφραγμα ή σπερματοκτόνες ουσίες για αντισύλληψη, μπορεί να ευνοηθεί η ανάπτυξη των μικροβίων. Αν έχετε πρόβλημα με ουρολοιμώξεις, θα πρέπει να δοκιμάσετε άλλο τρόπο αντισύλληψης.
Στην Ουρολογία υπάρχει το αξίωμα: όπου στάση ούρων και λοίμωξη. Το αξίωμα αυτό ενισχύει τις προηγούμενες αναφορές για τον κρίσιμο ρόλο της τακτικής κένωσης της κύστης. Πέρα από αυτό, οποιαδήποτε αιτία δημιουργεί απόφραξη στο ουροποιητικό σύστημα και εμποδίζει τη ροή και την πλήρη αποβολή των ούρων –όπως οι πέτρες και η υπερτροφία προστάτη– οδηγεί αργά ή γρήγορα σε ουρολοιμώξεις. Γι’ αυτό και το λεγόμενο υπολειπόμενο των ούρων, δηλαδή η ποσότητα των ούρων που παραμένει στην κύστη μετά την ούρηση, είναι καθοριστικός παράγοντας λοίμωξης. Αλλά και απόφραξη των νεφρών ή των ουρητήρων προκαλεί αντίστοιχα πυελονεφρίτιδες. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η λιθίαση είναι συχνή αιτία λοιμώξεων, τόσο γιατί η ύπαρξη λίθων προκαλεί μικροτραυματισμούς και άρα πύλες εισόδου μικροβίων όσο και για τον λόγο ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ίδιοι οι λίθοι μολύνονται, με αποτέλεσμα όλες οι θεραπείες να αποτυγχάνουν (τα αντιβιοτικά δεν εισχωρούν στον λίθο).
Άτομα με νευρολογικά προβλήματα, όπως κάκωση του νωτιαίου μυελού ή σκλήρυνση κατά πλάκας, αντιμετωπίζουν προβλήματα ούρησης. Το αίτιο είναι η προσβολή από την κύρια πάθηση της νεύρωσης της κύστης, και το αποτέλεσμα η αδυναμία πλήρους κένωσής της, και συνεπώς ουρολοιμώξεις.
Ο καθετήρας τοποθετείται σε ανθρώπους με αδυναμία ούρησης, όπως σε άντρες με επίσχεση ούρων λόγω υπερτροφίας προστάτη. Ο καθετήρας αποτελεί ξένο σώμα για τον οργανισμό, άρα και αιτία λοίμωξης.
Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη είναι γνωστό ότι παρουσιάζουν συχνά ουρολοιμώξεις, τόσο όταν δεν είναι καλά ρυθμισμένοι, αφού τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στα ούρα αποτελούν «τροφή» για τα μικρόβια, όσο και γιατί η πάθηση συχνά συνοδεύεται από νευροπάθεια της κύστης.
Σπανιότερα αίτια ουρολοιμώξεων αποτελούν συγγενείς παθήσεις του ουροποιητικού συστήματος, η ανοσοκαταστολή σε ογκολογικούς ασθενείς και το AIDS.
Μάθετε περισσότερα για τον χειρουργό ουρολόγο – ανδρολόγο Χρυσόστομο Βουδαλικάκη ΕΔΩ: