Ανησυχία αλλά και έντονη απαισιοδοξία χαρακτηρίζουν τη στάση των Ελλήνων απέναντι στην κλιματική κρίση, σύμφωνα με τα ευρήματα της παγκόσμιας έρευνας «Παγκόσμια Δημόσια Εμπιστοσύνη» του διεθνούς δικτύου IRIS, στην οποία συμμετείχε η ελληνική εταιρεία Focus Bari. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το 2024 σε 21 χώρες, με στόχο την καταγραφή των αντιλήψεων των πολιτών γύρω από τα κρίσιμα ζητήματα της εποχής, μεταξύ των οποίων και η κλιματική αλλαγή.
Παγκόσμια ανησυχία, τοπική αδιαφορία
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί ένα από τα κορυφαία ζητήματα που απασχολούν την παγκόσμια κοινή γνώμη. Παγκοσμίως, το 80% των πολιτών δηλώνει ότι ανησυχεί «πολύ» ή «αρκετά», ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 75%. Ωστόσο, η ένταση της ανησυχίας μειώνεται όταν η συζήτηση μεταφέρεται από το παγκόσμιο στο εθνικό και το τοπικό επίπεδο. Μόνο το 44% των Ελλήνων ανησυχεί σοβαρά για την κατάσταση στη χώρα και μόλις το 29% δηλώνει έντονη ανησυχία για την περιοχή όπου ζει.
Εξαίρεση στον κανόνα αυτό αποτελεί η Τουρκία, όπου καταγράφονται υψηλά ποσοστά ανησυχίας σε όλα τα επίπεδα – παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό.
Ανήσυχοι αλλά απαισιόδοξοι οι Έλληνες
Οι Έλληνες εμφανίζονται ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι, αλλά ταυτόχρονα και πιο απαισιόδοξοι από άλλους λαούς. Το 62% θεωρεί την κλιματική κρίση ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τις επόμενες γενιές, ενώ το 58% πιστεύει ότι έχουμε ήδη ξεπεράσει το σημείο χωρίς επιστροφή. Το 32% μάλιστα δηλώνει πως είναι πολύ αργά για να αποτραπούν οι μεγάλες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής – ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο του 23%.
Ενδιαφέρον έχει ότι οι γυναίκες εκφράζουν μεγαλύτερη ανησυχία από τους άνδρες, με το 70% να δηλώνει ότι η κλιματική αλλαγή την απασχολεί έντονα.
Ανανεώσιμες Πηγές: Συμπάθεια αλλά όχι προτεραιότητα
Παρά την αναγνώριση της σημασίας των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), μόνο το 36% των Ελλήνων τις θεωρεί εθνική προτεραιότητα – ποσοστό αρκετά χαμηλότερο από χώρες όπως το Μεξικό ή η Κένυα, όπου ξεπερνά το 80%. Ωστόσο, περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες (51%) συμφωνούν ότι οι οργανισμοί που επενδύουν σε ΑΠΕ «δίνουν ελπίδα για ένα βιώσιμο μέλλον», ενώ το 53% πιστεύει ότι η δράση των βιομηχανιών μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Καταναλωτές: Υγεία και ασφάλεια πάνω από βιωσιμότητα
Οι καταναλωτικές επιλογές καθοδηγούνται περισσότερο από την ασφάλεια και την καθαρότητα των προϊόντων παρά από την περιβαλλοντική τους επίδοση. Τα κριτήρια που προηγούνται είναι:
- Η ασφάλεια και η υγιεινή των προϊόντων
- Η απουσία τοξικών ουσιών
- Η χρήση φυσικών συστατικών
Παράγοντες όπως η ανακύκλωση ή η χρήση βιοδιασπώμενων υλικών έρχονται σε δεύτερη μοίρα, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς.
Υψηλές προσδοκίες από κράτος και επιχειρήσεις
Η έρευνα αναδεικνύει ότι οι Έλληνες πολίτες δεν νιώθουν πως η ευθύνη για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης ανήκει πρωτίστως στους ίδιους. Το 85% θεωρεί ότι οι ρυπογόνες βιομηχανίες πρέπει να λογοδοτούν, ενώ το 70% πιστεύει πως το κράτος μπορεί να καλλιεργήσει οικολογική συνείδηση μέσω εκπαίδευσης και κινήτρων.
Η ελληνική κοινωνία αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα της κλιματικής κρίσης, αλλά νιώθει περιορισμένη ως προς τη δυνατότητα παρέμβασης. Η λύση, στα μάτια των πολιτών, βρίσκεται κυρίως στα χέρια του κράτους και των επιχειρήσεων, με τον πολίτη να παραμένει περισσότερο θεατής παρά ενεργός πρωταγωνιστής.
