Η 24η Δεκεμβρίου είναι πάντοτε μια ιδιαίτερη μέρα, ως παραμονή των Χριστουγέννων, έχοντας συνδυαστεί με τη γιορτή συγκεκριμένου διαδεδομένου ονόματος και, φυσικά, τα κάλαντα, με την εορταστική ατμόσφαιρα να έχει ήδη ξεκινήσει.
Συγκεκριμένα, η ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη της Αγίας και Οσιοπαρθενομάρτυρος Ευγενίας.
Η Αγία Ευγενία έζησε στα μέσα του 3ου αιώνα μ.Χ. Καταγόταν από τη Ρώμη και οι γονείς της ονομάζονταν Φίλιππος και Κλαυδία. Επίσης, είχε και δύο άλλα αδέλφια, τον Αβίτα και το Σέργιο. Λόγω της δουλειάς του πατέρα της, όπου την εποχή εκείνη είχε διοριστεί στην Αλεξάνδρεια, πήγε εκεί με όλη της την οικογένεια.
Εκεί η Ευγενία σπούδασε κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο και έμαθε άριστα την ελληνική και ρωμαϊκή φιλολογία.
Όταν τελείωσε τις σπουδές της, ψάχνοντας για περισσότερη γνώση πήρε στα χέρια της από μια χριστιανή κόρη τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου.
Όταν τις διάβασε, εντυπωσιάστηκε πολύ. Εκεί μέσα δεν υπήρχαν θεωρίες και φιλοσοφικές δοξασίες. Οι γραμμές τους ενέπνεαν ζωή και ελπίδα. Εκείνη την περίοδο, οι γονείς της ήθελαν να τη δώσουν σύζυγο σε κάποιον Ρωμαίο αξιωματούχο, τον Ακυλίνα. Τότε η Ευγενία, αρνούμενη να δεχτεί αυτή την πρόταση των γονέων της, κάποια νύχτα ντύθηκε ανδρικά και έφυγε σε άλλη πόλη.
Εκεί κατηχήθηκε, βαπτίστηκε χριστιανή και έλαβε το μοναχικό σχήμα. Μετά από χρόνια, επέστρεψε στο σπίτι της και η αναγνώριση από τους γονείς της έγινε μέσα σε δάκρυα και μεγάλη χαρά. Δεν πέρασε πολύς καιρός και όλοι στο σπίτι της Ευγενίας δέχτηκαν το χριστιανισμό. Από μίσος τότε οι ειδωλολάτρες σκότωσαν τον πατέρα της. Και όταν η Ευγενία επέστρεψε στη Ρώμη, επειδή δε θυσίαζε στα είδωλα, την αποκεφάλισαν. Έτσι παρέδωσε την ψυχή της στον Κύριο.
Ο λόγος που λέμε τα κάλαντα και από πού προέρχεται το έθιμο
Τα κάλαντα συχνά αναφέρονται ως εθιμικά τραγούδια του λαού μας και όχι άδικα μιας και είναι από τα λίγα έθιμα που διατηρούνται ζωντανά μέχρι και τις μέρες μας.
Ουσιαστικά πρόκειται για δημοτικά τραγούδια με εγκωμιαστικούς στίχους για τη νέα χρονιά που έρχεται και τα οποία διαδόθηκαν από γενιά σε γενιά και τα τραγουδούμε ακόμη και σήμερα.
Τα κάλαντα ψέλνουν συνήθων μικρά παιδιά, ενώ κάποιες φορές τα ακούμε να τα τραγουδούν ακόμη και ενήλικες.
Ο αρχικός τους ρόλος ήταν το καλωσόρισμα του νέου έτους και γενικά η αναγγελία του χαρμόσυνου μηνύματος των γιορτών.
Η προέλευση του εθίμου είναι μάλλον διονυσιακή, καθώς στις αρχαίες διονυσιακές γιορτές τα παιδιά συνήθιζαν να τραγουδούν για την καλή χρονιά, κρατώντας ένα κλαδί ελιάς τυλιγμένο με μαλλί προβάτου, το οποίο συμβόλιζε την ευφορία και τη γονιμότητα.
Ετυμολογικά, η λέξη κάλαντα προέρχεται από τις Ρωμαϊκές καλένδες (δηλαδή τις πρώτες μέρες) του Ιανουαρίου, του πρώτου μήνα του χρόνου.
Μάλιστα πριν τον 2ο αιώνα π.Χ. ο πρώτος μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου ήταν ο Μάρτιος κι έτσι η πρωτοχρονιά γιορταζόταν τότε.
Αν και αρχικά η Εκκλησία απέρριψε τα κάλαντα ως ειδωλολατρικό έθιμο, στη συνέχεια το αποδέχτηκε και το αφομοίωσε σε τόσο μεγάλο βαθμό που κατέληξε να αποκτήσει καθαρά θρησκευτικό περιεχόμενο.
Εκτός αυτού, καθιερώθηκε να λέμε τα κάλαντα όχι μόνο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, αλλά πριν από όλες τις μεγάλες γιορτές όπως τα Χριστούγεννα, τα Φώτα, του Λαζάρου, των Βαΐων κλπ.
Σε κάθε περίπτωση, τα κάλαντα εκτός από τα χαρμόσυνα μηνύματα των γιορτών, φέρνουν και ευχές για καλή τύχη στους νοικοκύρηδες των σπιτιών, αλλά και σε όλο τον κόσμο.
