Μέσω των Πανελλαδικών εξετάσεων – και με ελάχιστη απαίτηση επίδοσης – θα αποκτούν οι ενδιαφερόμενοι το δικαίωμα να επιδιώξουν την εγγραφή τους στα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, που θα λειτουργήσουν στη χώρα μας από τον Σεπτέμβριο του 2025, όπως ανακοίνωσε χθες ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, παρουσιάζοντας το σχετικό νομοσχέδιο, που μπήκε ήδη στη διαβούλευση.
Δικαίωμα για εγγραφή σε ένα μη κερδοσκοπικό μη κρατικό πανεπιστήμιο θα έχουν οι κάτοχοι απολυτηρίου ΓΕΛ ή ΕΠΑΛ μέσω των Πανελλαδικών και χωρίς συμμετοχή στις Πανελλήνιες, οι κάτοχοι International Baccalaureate ή αντίστοιχου τίτλου. Υπενθυμίζεται πως προϋπόθεση για το ΙΒ είναι η διετής ειδική προετοιμασία στο λύκειο και οι αυτοτελείς εξετάσεις, που οδηγούν σε αυτό.
Οι υποψήφιοι φοιτητές από τα Γενικά Λύκεια και τα ΕΠΑΛ θα πρέπει να έχουν πετύχει στις πανελλήνιες εξετάσεις τουλάχιστον τον χαμηλότερο μέσο όρο της ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής των επιστημονικων πεδίων, ο οποίος θα πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 0,8. Αυτό σημαίνει ότι κάθε χρονιά θα υπάρχει ένα «κατώφλι» για την είσοδο στα μη κρατικά ΑΕΙ, που θα είναι ίδιο για όλες τις Σχολές, ανεξαρτήτως επιστημονικού πεδίου.
Χωρίς, δηλαδή, αυτό το μίνιμουμ βαθμολογίας στις πανελλαδικές, δεν θα είναι δυνατή η εγγραφή του σε μη κρατικό πανεπιστήμιο. Με τον τρόπο αυτό, το υπουργείο Παιδείας θέλει να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξουν υποψήφιοι που θα δίνουν λευκή κόλλα στις πανελλαδικές. Σε κάθε περίπτωση, το κάθε μητρικό Πανεπιστήμιο που θα εγκαταστήσει παράρτημα στην Ελλάδα θα μπορεί να ορίσει εισαγωγικό βαθμό ανώτερο από τη Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, με βάση τα όσα ισχύουν στην έδρα κάθε Ιδρύματος για τις εγγραφές.
Οι απαιτήσεις για υποδομές και προσωπικό
«Τα κριτήρια ίδρυσης των μη κρατικών πανεπιστημίων θα είναι τα αυστηρότερα στην Ευρώπη», επανέλαβε ο υπουργός και για την ίδρυσή τους θα ισχύουν ακριβώς οι ίδιοι όροι, που θέτει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) για την πιστοποίηση των Προγραμμάτων Σπουδών των Δημοσίων Πανεπιστημίων. «Το πλαίσιο της εποπτείας θα είναι σφιχτό», τονίζει ο υπουργός.
Τα μη κερδοσκοπικά μη κρατικά πανεπιστήμια θα λειτουργήσουν από το ακαδημαΪκό έτος 2025-2026 με τον τίτλο ‘Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης’. Θα εξασφαλίζουν τίτλους σπουδών ισότιμους με το μητρικό Πανεπιστήμιο, οι οποίοι θα σφραγίζονται από το ελληνικό υπουργείο Παιδείας, χωρίς να απαιτείται επιπλέον αναγνώριση από τον ΔΟΑΤΑΠ.
Για τη χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας ενός μη κρατικού πανεπιστημίου, θα πρέπει να λειτουργούν τουλάχιστον τρεις Σχολές, με εξαίρεση πανεπιστήμια, τα οποία βρίσκονται στις 20 κορυφαίες θέσεις της διεθνούς κατάταξης – τα συγκεκριμένα, θα μπορούν να ιδρύουν μία σχολή.
Απαιτείται ένα μίνιμουμ 30 καθηγητών πλήρους απασχόλησης, εκ των οποίων το 80% πρέπει να είναι κάτοχοι διδακτορικού σε αντικείμενο συναφές με εκείνο που διδάσκουν. Επιπλέον, τα Μη Κρατικά Πανεπιστήμια θα είναι υποχρεωμένα να χορηγούν υποτροφίες σε φοιτητές με διαφάνεια και κοινωνικά κριτήρια. Οι υποτροφίες, πρέπει να αντιστοιχούν στο στο 5% του τζίρου από τα δίδακτρα.
Με τη δημιουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στη χώρα μας αναμένεται ότι θα περιοριστεί ο αριθμός των Ελλήνων που φεύγουν για σπουδές στο εξωτερικό, οι οποίοι σήμερα είναι περίπου 40.000. Αναμένεται επίσης να λειτουργήσουν ως πόλος έλξης αλλοδαπών φοιτητών ενώ οι συνέργειες, που θα δημιουργηθούν θα οδηγήσουν στην αναβάθμιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος και θα ενισχυθεί η ερευνητική δραστηριότητα.
Στόχος επίσης είναι να περιοριστεί η ακαδημαϊκή διασπορά με περισσότερους Έλληνες Καθηγητές να παραμένουν στη χώρα μας, όπως και να προσελκύονται ακαδημαϊκοί υψηλού προφίλ από το εξωτερικό.
Ειδικότερα, οι Έλληνες ακαδημαϊκοί που δραστηριοποιούνται σήμερα στο εξωτερικό, είναι βασικός πυλώνας στην επικοινωνία με τα υπό ίδρυση παραρτήματα και πρόκειται να παίξουν καθοριστικό ρόλο ως ‘γέφυρες’ με τα πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Σε ό,τι αφορά τα επιπλέον οφέλη των μη κρατικών πανεπιστημίων, οι επενδύσεις από το εξωτερικό καθίστανται πιο ελκυστικές και αναμένεται η προώθηση της διασύνδεσης των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας. Επιπλέον, με την ίδρυση των μη κρατικών πανεπιστημίων, αυξάνονται οι θέσεις εργασίας σε διοικητικές θέσεις.
Συνοψίζοντας, «η Ελλάδα θα γίνει ένα σημαντικό περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο, κάτι που έχει ως τώρα επιτύχει η Κύπρος αλλά εμείς δεν το είχαμε πετύχει», τόνισε ο υπουργός.
Η εγκριτική διαδικασία
Για την έκδοση της άδειας λειτουργίας των Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης – ΝΠΠΕ κρατών μελών και τρίτων χωρών, απαιτείται:
1 Υποβολή αίτησης στο ΥΠΑΙΘΑ για τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας με κατάθεση πλήρους φακέλου
2 Διαβίβαση φακέλου στην ΕΘΑΑΕ για έγκριση ή μη εντός 120 ημερών (με δυνατότητα παράτασης υπό προϋποθέσεις)
3 Διαβίβαση φακέλου στον ΕΟΠΠΕΠ για χορήγηση γνώμης όσον αφορά τις κτηριολογικές προϋποθέσεις εντός της ίδιας προθεσμίας
Στη συνέχεια, το υπουργείο και εφόσον λάβει την έγκριση από την ΕΘΑΑΕ και τη γνώμη του ΕΟΠΠΕΠ, και αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος των υπολοίπων δικαιολογητικών, προβαίνει στην έκδοση της άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας του Νομικού Προσώπου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης – ΝΠΠΕ. Η λειτουργία των ΝΠΠΕ ξεκινά στη χώρα μας από το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026.
Ο φάκελος της αίτησης κάθε ΝΠΠΕ για να εξασφαλίσει την άδεια ίδρυσης και λειτουργίας, θα πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, θεωρημένη οικοδομική άδεια, Καταστατικο του νέου ΝΠΠΕ, Σχέδιο Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας προς έγκριση από την ΕΘΑΑΕ. Επίσης, θα πρέπει να περιέχει την πλήρη έκθεση κριτηρίων επιλογής και εισαγωγής, αξιολόγησης και αποφοίτησης των φοιτητών.
Το ύψος των διδάκτρων και κάθε άλλης οικονομικής επιβάρυνσης που προτείνεται για κάθε φοιτητή, τον πλήρη καθορισμό της διάρκειας σπουδών των προσφερόμενων προγραμμάτων σπουδών. Συγκεκριμένη μελέτη της ερευνητικής δραστηριότητας καθώς και κατάλογο των μελών του εκπαιδευτικού προσωπικού μετά των πιστοποιητικών ακαδημαϊκών και επαγγελματικών προσόντων τους και γνωστοποίηση της σχέσης εργασίας τους με το ΝΠΠΕ.
Σχετικά με τους καθηγητές των μη κρατικών πανεπιστημίων, υπογραμμίζεται ότι θα υπάρχει ασυμβίβαστο για διδασκαλία και σε δημόσιο πανεπιστήμιο. Τέλος, στο φάκελο κάθε ΝΠΠΕ θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται πενταετής οικονομοτεχνική μελέτη βιωσιμότητας ενώ ορίζονται και εγγυητικές επιστολές.
Η Πιστοποίηση Προγραμμάτων Σπουδών – Διπλή πιστοποίηση
Τουλάχιστον τρεις θα είναι οι σχολές του κάθε ΝΠΠΕ. Κατ’εξαίρεση, θα επιτρέπεται η ίδρυση μη κρατικού πανεπιστημίου με μία μόνον σχολή, εφόσον το μητρικό ίδρυμα καταλαμβάνει μια από τις πρώτες 20 θέσεις σε διεθνή κατάταξη. Για κάθε σχολή, το πρόγραμμα σπουδών πρέπει να έχει πιστοποιηθεί διπλά – και από το μητρικό Ίδρυμα και από την ΕΘΑΑΕ.
Οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση τίτλου σπουδών
Κάθε ΝΠΠΕ απονέμει στην ημεδαπή τίτλους εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κρατών μελών ή τρίτων κρατών, εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις, οι οποίες ελέγχονται από την ΕΘΑΑΕ:
(α) το εκπαιδευτικό ίδρυμα κράτους μέλους ή τρίτου κράτους είναι αναγνωρισμένο στη χώρα του και πιστοποιημένο για την παροχή προγραμμάτων ανώτατης εκπαίδευσης και τη χορήγηση τίτλων σπουδών με τη μέθοδο που αυτά προσφέρονται
(β) το πρόγραμμα σπουδών που οδηγεί στην απονομή τίτλου έχει πιστοποιηθεί επίσημα στη χώρα του μητρικού ιδρύματος
(γ) ο τίτλος που εκδόθηκε είναι ίδιος με εκείνον που θα είχε χορηγηθεί εάν η εκπαίδευση είχε πραγματοποιηθεί εξ ολοκλήρου στο κράτος μέλος ή στο τρίτο κράτος, από το οποίο προέρχεται ο τίτλος
(δ) ο τίτλος που εκδόθηκε προσδίδει στην ημεδαπή τα ίδια δικαιώματα με αυτά που ισχύουν στην επικράτεια του κράτους μέλους ή του τρίτου κράτους, από το οποίο προέρχεται αυτός
Κτιριακές υποδομές, συνθήκες υγιεινής και υλικοτεχνικός εξοπλισμός
Σχετικά με τις απαιτούμενες υποδομές, θα πρέπει να υπάρχει αυτοτελές κτίριο ή κτιριακό συγκρότημα αποκλειστικής χρήσης. Δευτερογενή κτίρια επιτρέπονται μόνο στα όρια του ίδιου νομού. Επίσης, πρέπει να λειτουργεί σύγχρονη βιβλιοθήκη, να είναι διαθέσιμος ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός και να λειτουργούν εργαστήρια, ανάλογα με τις ειδικότητες που παρέχονται.
Υποτροφίες το 5% των διδάκτρων
Ό,τι ισχύει στο μητρικό Ίδρυμα την πρόσληψη, την εξέλιξη του ακαδημαϊκού προσωπικού, θα ισχύει και στο παράρτημα. Το ίδιο θα ισχύει και για τους όρους φοίτησης, αξιολόγησης, εξέλιξης και αποφοίτησης των φοιτητών, οι οποίοι πρέπει να συμπίπτουν με εκείνους του μητρικού πανεπιστημίου.
Σημαντική παράμετρος που εισάγει το Σχέδιο Νόμου, η συστηματική διεξαγωγή έρευνας στο Παράρτημα. Η δε ποιότητα και ποσότητα του ερευνητικού έργου θα αναδεικνύεται μέσα από επιστημονικές δημοσιεύσεις (scholarly publications, journal publications, research-based bulletins, monographs, books, plays, poems and musical compositions), τις ερευνητικές υποδομές, τα ερευνητικά προγράμματα, την επίδραση της έρευνας στην κοινωνία, τη συμμετοχή των φοιτητών και σπουδαστών στην έρευνα.
Υποχρεωτικά ένα ποσοστό των πόρων του Παραρτήματος θα πρέπει να διατίθεται στην έρευνα.
Υποχρεωτική είναι και η διάθεση του ισόποσου του 5% των διδάκτρων σε υποτροφίες προς τους φοιτητές, με προϋπόθεση τη διαφάνεια αλλά και κοινωνικά κριτήρια.
Ο τρόπος και τα όργανα ακαδημαϊκής διοίκησης του Παραρτήματος και των επί μέρους μονάδων του καθορίζονται ή εγκρίνονται από το μητρικό Ίδρυμα. «Εμείς δεν θα παρεμβαίνουμε στο πλαίσιο ρύθμισης της σχέσης μεταξύ Μητρικού Ιδρύματος και Παραρτήματος», διευκρινίζει ο υπουργός Παιδείας.
Θα υπάρχει πρόβλεψη για ολοκλήρωση σπουδών των ήδη φοιτούντων σε περίπτωση ανάκλησης της άδειας λειτουργίας, όπου και πάλι θα είναι υπεύθυνο στην περίπτωση αυτή το μητρικό Ίδρυμα.
Παραδείγματα ξένων πανεπιστημίων που έχουν ιδρύσει παραρτήματα σε άλλες χώρες
Ορισμένα ισχυρά πανεπιστήμια του εξωτερικού, τα οποία έχουν ιδρύσει παραρτήματα σε άλλες χώρες, είναι τα ακόλουθα:
Sorbonne University, Paris (δημόσιο) — Από το 2006 παράρτημα του Πανεπιστημίου της Σορβόννης λειτουργεί στο Άμπου Ντάμπι (Η.Α.Ε.)
Yale University, Connecticut (ιδιωτικό) — Σε συνεργασία με το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης, ίδρυσε το 2013 στη Σιγκαπούρη
Yale-NUS College
Johns Hopkins University, Baltimore (ιδιωτικό) — To 1955, μέσω του θυγατρικού του ιδρύματος Paul H. Nitze School of Advanced
International Studies , ίδρυσε παράρτημα στην Μπολόνια, ενώ από το 1986 λειτουργεί παράρτημα στην πόλη Nanjing της Κίνας
Duke, North Carolina (ιδιωτικό) — Το 2005 ίδρυσε παράρτημα ιατρική σχολής στη Σιγκαπούρη και το 2013 δεύτερο παράρτημα στο Kunshan της Κίνας
New York University, New York City (ιδιωτικό) — Campuses του New York University λειτουργούν σε 13 χώρες εκτός Ηνωμένων Πολιτείων.
Συγκεκριμένα, το New York University παρέχει προγράμματα σπουδών στο Άμπου Ντάμπι (Η.Α.Ε.), στην Άκκρα (Γκάνα), στο Μπουένος Άιρες (Αργεντινή), στο Σύδνεϋ (Αυστραλία), στο Τελ Αβίβ (Ισραήλ), στη Σανγκάι (Κίνα) και σε 6 ευρωπαϊκές πόλεις (Βερολίνο, Φλωρεντία, Λονδίνο, Μαδρίτη, Παρίσι, Πράγα)
The Rochester Institute of Technology (RIT), New York (ιδιωτικό) — Το RIT έχει 3 παραρτήματα στην Ευρώπη (Ντουμπρόβνικ, Ζάγκρεμπ και Πρίστινα), ένα στη Μέση Ανατολή (Ντουμπάι) και ένα στην Ασία (Weihai). Μεταξύ αυτών, βρίσκονται και κάποια με τα οποία η Ελλάδα βρίσκεται σε συνεννόηση για ίδρυση παραρτήματος στη χώρα μας.
