Δυστοπικό και με διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες και πιο σύνθετες από αυτές που σήμερα γίνονται διακριτές από την πλειονότητα των πολιτών, φαίνεται ότι θα είναι το μέλλον του Έβρου, σχετικά με το υδάτινο δυναμικό του. Αφενός η κλιματική αλλαγή, που τα τελευταία χρόνια επηρεάζει ραγδαία τα αποθέματα των “τοπικών” νερών του νομού, αφετέρου οι ανθρωπογενείς παράγοντες, είτε αυτοί προέρχονται από τις δύο γειτονικές χώρες (Βουλγαρία, Τουρκία) είτε είναι εγχώριοι, σε συνδυασμό με τη διαχρονική απουσία σχεδιασμού ορθής διαχείρισης των υδάτων αλλά και υποδομών που θα διασφάλιζαν επαρκή αποθέματα, οδηγούν σε δυσοίωνες προβλέψεις για τη διατήρηση του πρωτογενούς τομέα του νομού, που αποτελεί τον κύριο πυλώνα της οικονομίας του.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της ΕΡΤ Ορεστιάδας, οι προβληματισμοί αυτοί διατυπώθηκαν εμφατικά στη σύσκεψη που έγινε το πρωί του Σαββάτου (30/11) στον ΓΟΕΒ Ορεστιάδας, με πρωτοβουλία του Οργανισμού, παρουσία των βουλευτών Σταύρου Κελέτση, Αναστασίου Δημοσχάκη και Πάρη Παπαδάκη, της εκπροσώπου του βουλευτή Χρήστου Δερμεντζόπουλου, όλων των καταγόμενων από τον Έβρο αντιπεριφερειαρχών, Βαγγέλη Πουλιλιού, Κώστα Βενετίδη, Φανής Μπαχαρίδου και Στέλιου Κατσογριδάκη, του δημάρχου Ορεστιάδας, Διαμαντή Παπαδόπουλου, των προέδρων των ΤΟΕΒ Ριζίων, Πλάτης και Νεοχωρίου, Αθανασίου Βελισσαρίδη, Δημήτρη Δρακούδη και Κώστα Πασσιά, και των προέδρων των Αγροτικών Συλλόγων Τριγώνου, Βύσσας και Ορεστιάδας, Δημήτρη Δρακούδη, Γιάννη Μαργαριτίδη και Ηλία Αγγελακούδη.
Κύριο θέμα ήταν η εκκρεμής, ακόμη, διακρατική συμφωνία με τη Βουλγαρία για τη διοχέτευση νερών του ποταμού Άρδα, μέσω του βουλγαρικών φραγμάτων, προς την Ελλάδα. Σχεδόν πέντε μήνες μετά τη λήξη της εξηκονταετούς συμφωνίας (09/07/2024) που ήταν σε ισχύ με τη γειτονική χώρα, ως πολεμική αποζημίωση της Βουλγαρίας προς την Ελλάδα, το ζήτημα δεν έχει διευθετηθεί, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι οι προσπάθειες για διαπραγμάτευση είναι συνεχείς.
“Το γεγονός ότι η Βουλγαρία εδώ και πολύ καιρό διοικείται από υπηρεσιακές κυβερνήσεις, δεν επιτρέπει τη σύναψη νέας διακρατικής συμφωνίας”, αναφέρουν κυβερνητικοί παράγοντες, με τους εξαιρετικά ανήσυχους αγρότες του νομού να απαντούν ότι “αυτό δεν μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί δικαιολογία”.
Ο αγροτικός κόσμος επιρρίπτει σοβαρές ευθύνες για την “αδιαφορία που υπήρξε όλα τα προηγούμενα χρόνια να επιτευχθεί εγκαίρως μία νέα συμφωνία” και απαιτεί μία άμεση και σταθερή λύση, που θα επιτρέπει τη συνέχιση της καλλιεργητικής δραστηριότητας χωρίς το ρίσκο της έλλειψης αρδευτικού νερού, τονίζοντας πως “οτιδήποτε άλλο κι αν έχει εξαγγελθεί ως αναπτυξιακό μέτρο για τον αγροτικό τομέα του Έβρου, δεν έχει κανένα απολύτως νόημα εάν, πρωτίστως, δεν έχει διασφαλιστεί νερό για την άρδευση των χωραφιών”.
Παράλληλα, οι εκπρόσωποι των αγροτών υπογράμμισαν την ανάγκη να υπάρξει στον Έβρο “ένας ολιστικός σχεδιασμός για τη διαχείριση των υδάτων”, που θα εξασφαλίζει το νερό που χρειάζεται ο νομός και θα “διορθώσει τα τεράστια λάθη και τις παραλείψεις του παρελθόντος”.
Όπως αναφέρει η ΕΡΤ Ορεστιάδας, και τα στελέχη των ΤΟΕΒ και του ΓΟΕΒ, όμως, προτάσσουν επιτακτικά την ανάγκη εξεύρεσης άμεσης λύσης, “πριν τις 15 Απριλίου, που ξεκινά η αρδευτική περίοδος”, τονίζοντας παράλληλα πως, ως Οργανισμοί, δεν έχουν καμία απολύτως αρμοδιότητα να υπογράψουν οποιαδήποτε, έστω και προσωρινή, συμφωνία με Οργανισμό της Βουλγαρίας, για τη διοχέτευση υδάτων στην Ελλάδα.
Η τρίμηνη, ενδιάμεση συμφωνία που υπογράφηκε το καλοκαίρι, με “εγγυητή” για την τήρηση των όρων της την Περιφέρεια ΑΜΘ, εξυπηρέτησε προσωρινά τις αρδευτικές ανάγκες των 200.000 στρεμμάτων που ποτίζονται από τα νερά του Άρδα, ωστόσο υπάρχουν νέα δεδομένα στη γειτονική χώρα, σύμφωνα με επίσημα δημοσιεύματα του βουλγαρικού τύπου, που αποτελούν ισχυρές ενδείξεις ότι όσο περνάει ο καιρός, θα μεγαλώνει ο βαθμός δυσκολίας για τη σύναψη μία νέας διμερούς συμφωνίας.
Ήταν χαρακτηριστική η αναφορά του διευθυντή του ΓΟΕΒ Ορεστιάδας, Ορέστη Βουρνέλη, στα δημοσιεύματα αυτά, από τα οποία έγιναν γνωστά δύο κρίσιμα στοιχεία.
Το πρώτο είναι ότι το βουλγαρικό υπουργείο Γεωργίας σχεδιάζει την επέκταση των αρδευόμενων περιοχών της γειτονικής χώρας, από 400.000 στρέμματα που είναι σήμερα, σε 1,5 εκ. στρέμματα και το δεύτερο αφορά τα επίσημα στοιχεία που παρουσίασε το βουλγαρικό Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Υδρολογίας, σύμφωνα με τα οποία, μετά τη σημαντική μείωση που παρουσίασε στη διάρκεια του 2023 η απορροή των ποταμών στο βουλγαρικό έδαφος, το 2024, λόγω της ξηρασίας και των μειωμένων βροχοπτώσεων, η απορροή μειώθηκε περαιτέρω, κατά 72%! Τα δύο αυτά νέα στοιχεία έρχονται να προστεθούν στη δεδομένη και πάγια εκμετάλλευση των νερών από τη βουλγαρική πλευρά, μέσω των συνοριακών υδροηλεκτρικών της φραγμάτων, για τις ενεργειακές ανάγκες της.
Την ίδια ώρα, ο κλοιός σφίγγει για τα υδάτινα αποθέματα του νομού και από την πλευρά της Τουρκίας, που εδώ και έναν χρόνο περίπου έβαλε σε λειτουργία ένα νέο μεγάλο φράγμα που κατασκεύασε στην Αδριανούπολη, δεσμεύοντας πολύ μεγάλες ποσότητες νερού του ποταμού Έβρου (Meriç). Το συγκεκριμένο φράγμα, σε συνδυασμό με το “φαραωνικό”, όπως χαρακτηρίζεται, αντλιοστάσιο που έχει κατασκευαστεί επί τουρκικού εδάφους, απέναντι από το Πύθιο, για αρδευτικές ανάγκες των ορυζώνων που εκτείνονται από την άλλη πλευρά του Έβρου, μειώνουν δραματικά τις ποσότητες νερού που ρέουν στον μεγάλο ποταμό του νομού, από τον οποίο αρδεύονται εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα από το Διδυμότειχο μέχρι το Δέλτα του Έβρου.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται σε σχέση με το υδάτινο δυναμικό του νομού, δεν επηρεάζει μόνον την άρδευση αλλά, μελλοντικά, θα επηρεάσει και τα νερά της ύδρευσης, καθώς εάν δεν ληφθούν έγκαιρα σοβαρά μέτρα, ο υδροφόρος ορίζοντας, σταδιακά θα στερεύει σε όλο το μήκος και πλάτος του Έβρου.
Η σύσκεψη ολοκληρώθηκε με τη γενική διαπίστωση ότι εκτός από μία συμφωνία με τη Βουλγαρία, εξίσου αναγκαίο είναι πλέον να προχωρήσουν άμεσα έργα εντός του νομού, που θα επιτρέψουν μία “εσωτερική” διαχείριση υδάτων, ικανή να καλύψει τις υδάτινες ανάγκες της περιοχής. Σε ό,τι αφορά τις ενέργειες για τις οποίες δεσμεύτηκαν οι κυβερνητικοί βουλευτές, ήταν να μεταφερθεί το θέμα της ελληνοβουλγαρικής συμφωνίας και στην Ε. Ε. και να υπάρξει το αμέσως επόμενο διάστημα και μία συνάντηση με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Από την πλευρά του, ο κ. Παπαδάκης δήλωσε ότι θα καταθέσει επίκαιρη ερώτηση για το θέμα, ζητώντας συγκεκριμένες απαντήσεις, ενώ ο αντιπεριφερειάρχης Έβρου, Βαγγέλης Πουλιλιός διαβεβαίωσε τους αγρότες πως όπως έγινε και το περασμένο καλοκαίρι, που η Περιφέρεια ανέλαβε την ευθύνη για την τρίμηνη συμφωνία, έτσι θα συνεχίσει να στέκεται δίπλα στους αγρότες, διεκδικώντας σθεναρά μία λύση.
Μάριος Δεμερτζής-πρόεδρος ΓΟΕΒ Ορεστιάδας
«Συζητήσαμε το μείζον πρόβλημα της έλλειψης συμφωνίας με τη Βουλγαρία. Αναλήφθηκαν δεσμεύσεις, θα φανεί στην πορεία εάν θα ευοδωθούν οι προσπάθειες», ανέφερε σε δηλώσεις του μετά τη σύσκεψη ο πρόεδρος του ΓΟΕΒ Ορεστιάδας, Μάριος Δεμερτζής.
Ο ίδιος πρόσθεσε πως «σίγουρα θα θέλαμε να ακούσουμε ότι έχουμε συμφωνία, διότι όσο δεν την έχουμε υπάρχει μεγάλη αγωνία. Η αγροτική δραστηριότητα έχει τον μεγαλύτερο ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή αυτού του τόπου, δεν μπορώ να διανοηθώ ότι μία περιοχή σαν τη δική μας δεν θα έχει αγροτική δραστηριότητα. Η μη δυνατότητα άρδευσης θα ήταν εφιαλτική. Το νερό γίνεται όλο και πιο πολύτιμο, η διαχείρισή του όλο και πιο δύσκολη και πρέπει να βρούμε και νέους τρόπους για να έχουμε επάρκεια».
Κατέληξε, δε, τονίζοντας πως ο ΓΟΕΒ και οι ΤΟΕΒ ουδεμία αρμοδιότητα έχουν να υπογράψουν οποιαδήποτε διακρατική συμφωνία.
Γιάννης Μαργαριτίδης-πρόεδρος Αγροτικού Συλλόγου Βύσσας και Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Έβρου
Απογοητευμένοι και περισσότερο ανήσυχοι βγήκαν από τη σύσκεψη οι αγρότες, με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συλλόγου της Βύσσας, Γιάννη Μαργαριτίδη, να δηλώνει πως «Δυστυχώς, η συζήτηση που κάναμε ήταν στον “αέρα”, συμφωνία δεν υπάρχει, θετικές ειδήσεις δεν ακούσαμε και, τελικά, περιμένουμε να λυθεί το θέμα με την αλληλεγγύη της Ε. Ε. και της Βουλγαρίας. Παραμένουμε ξεκρέμαστοι, χωρίς διασφαλισμένη άρδευση και χωρίς να ξέρουμε εάν θα μπορέσουμε να ποτίσουμε».
Σταύρος Κελέτσης-βουλευτής Έβρου (Ν.Δ.)
Διαβεβαιώσεις ότι δεν υπάρξει πρόβλημα με την άρδευση των χωραφιών έδωσε ο βουλευτής Έβρου της Νέας Δημοκρατίας, Σταύρος Κελέτσης, τονίζοντας πως ακόμα κι αν δεν επιτευχθεί συμφωνία πριν την έναρξη της νέας αρδευτικής περιόδου, «θα υπάρξει και πάλι μία ενδιάμεση. «Η διαχείριση των υδάτων και τα έργα που πρέπει να γίνουν για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής είναι πρώτης προτεραιότητας. Το άμεσο είναι η συμφωνία με τη Βουλγαρία αλλά και τα έργα που πρέπει να κάνουμε ως χώρα για να ενισχύσουμε τα αρδευτικά μας δίκτυα, ώστε να εξασφαλίσουμε την ομαλή λειτουργία του πρωτογενή τομέα. Και για τα δύο ζητήματα υπάρχουν οι αγωνίες των αγροτών. Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία, έχει βεβαίως καθυστερήσει, και αυτό οφείλεται στο ότι η Βουλγαρία δεν έχει σταθερή κυβέρνηση. Παρόλα αυτά το περασμένο καλοκαίρι βρέθηκε η μεταβατική λύση. Πιστεύω ότι μέχρι το επόμενο καλοκαίρι θα έχουμε καταλήξει σε μία συμφωνία, αν όχι, και πάλι θα υπάρξει μία ενδιάμεση συμφωνία για να εξασφαλίσουμε το νερό που χρειάζονται οι αγρότες. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία ανησυχία, το λέω ρητά: οι αγρότες δεν πρέπει να ανησυχούν, σε κάθε περίπτωση θα εξασφαλιστεί η παροχή νερού».
Αναστάσιος Δημοσχάκης-βουλευτής Έβρου (Ν. Δ.)
«Μέσα από τη σύσκεψη βγήκε μία συνισταμένη προς δύο κατευθύνσεις: πρώτον να εξασφαλίσουμε τους υδάτινους όγκους από τους γείτονές μας για να αρδεύσουμε τα 220.000 στρέμματα του βορείου Έβρου και, δεύτερον, να κινηθούμε στον δρόμο που μας δείχνουν οι γείτονές μας, να εξασφαλίσουμε δηλαδή και στο εσωτερικό του νομού επάρκεια υδάτινων όγκων», δήλωσε από την πλευρά του ο βουλευτής Έβρου της Νέας Δημοκρατίας, Αναστάσιος Δημοσχάκης. Συμπλήρωσε δε ότι «είναι σημαντικό ότι γίνεται η μελέτη για το φράγμα του Μικρού Δερείου και πρότεινα, στη μελέτη να ενταχθεί και η λεκάνη απορροής Ασπρονερίου-Πρωτοκκλησίου. Από ‘κει και μετά, σίγουρα η ευθύνη για μία συμφωνία με τη Βουλγαρία είναι του ελληνικού κράτους και θα είναι χρήσιμο πριν τη συμφωνία να γίνει η σύσκεψη που πιστεύω ότι θα γίνει σύντομα, με όλους τους φορείς, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας».
Πάρης Παπαδάκης-βουλευτής Έβρου (Ελληνική Λύση)
Για «πολιτική ανικανότητα της κυβέρνησης» έκανε λόγο ο βουλευτής Έβρου της Ελληνικής Λύσης, Πάρης Παπαδάκης, τονίζοντας πως εξαιτίας της «ανικανότητας» αυτής συνεχίζει να υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. «Δεν μπορεί να ξέρεις ότι λήγει η συμφωνία, να έχεις ενημερωθεί από τον ΓΟΕΒ και τους αρμόδιους φορείς εδώ και 2-3 χρόνια και να περιμένεις να λήξει η συμφωνία και μετά να προσπαθείς με μπαλώματα να λύσεις πρόσκαιρα το πρόβλημα. Δεν ξέρουν οι αγρότες του Έβρου αν θα πρέπει να σπείρουν, αν πρέπει να επενδύσουν ή να μην επενδύσουν. Αυτό είναι ανεπίτρεπτο. Εμείς, ως Ελληνική Λύση, θα καταθέσουμε επίκαιρη ερώτηση, ώστε να έρθει στη Βουλή ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή ο αρμόδιος υφυπουργός του ΥΠΕΝ και να δώσει απαντήσεις, διότι το ΥΠΕΝ και το Υπουργείο Εξωτερικών έφεραν την Ελλάδα σε μία δυσμενή θέση.
Πλέον οι Βούλγαροι έχουν το πάνω χέρι και κάνουν ό,τι θέλουν, αφού το όπλο που είχαμε με τον FSRU της Αλεξανδρούπολης δεν το βάλαμε στο τραπέζι ως αντιστάθμισμα, για να αναγκαστεί η Βουλγαρία να υπογράψει.
Η δικαιολογία ότι δεν υπάρχει αντισυμβαλλόμενο μέρος διότι δεν υπάρχει κυβέρνηση στη Βουλγαρία για να υπογράψει, είναι μία αστειότητα και μία δικαιολογία από μέρους της κυβέρνησης, για την ανικανότητά της».
Βαγγέλης Πουλιλιός-αντιπεριφερειάρχης Έβρου
«Η αγωνία των αγροτών έχει φτάσει στο “κόκκινο”», σχολίασε στις δηλώσεις του ο αντιπεριφερειάρχης Έβρου, Βαγγέλης Πουλιλιός, θυμίζοντας πως το πρόβλημα «ξεκίνησε από τον προηγούμενο Φεβρουάριο και ευτυχώς παρενέβη ο περιφερειάρχης με την υπογραφή της τρίμηνης παράτασης. Αυτοί που μας κυβερνούν, διαχρονικά, θεωρούν ότι οι αγρότες θα συνεχίσουν να σπέρνουν, όμως, πλέον, τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Η φετινή παραγωγή ήταν μειωμένη και οι τιμές χαμηλές. Πόσο θα αντέξουν τα κόστη οι αγρότες; Πρέπει να δοθεί απάντηση για το θέμα της συμφωνίας από χείλη κυβερνώντων. Αυτό περιμένουμε από τη συνάντηση που θα γίνει με τον υπουργό. Θέλω να βεβαιώσω τους αγρότες ότι η Περιφέρεια και ο περιφερειάρχης είναι κοντά στο πρόβλημα και αγωνίζεται για λύση του».
Διαμαντής Παπαδόπουλος-δήμαρχος Ορεστιάδας
Την ανάγκη οργάνωσης της διαχείρισης του νομού σε τοπικό επίπεδο επεσήμανε ο δήμαρχος Ορεστιάδας, Διαμαντής Παπαδόπουλος, χαρακτηρίζοντας «χρήσιμη» τη σύσκεψη που έγινε στον ΓΟΕΒ. «Το θέμα ταλανίζει την περιοχή, δεν μπορούμε να το αφήσουμε στην τύχη του, αλλά πρέπει να δράσουμε για την επίτευξη μίας συμφωνίας. Την ίδια ώρα, όμως, βλέποντας πλέον τις απειλές της κλιματικής κρίσης και το γεγονός ότι τα νερά λιγοστεύουν, πρέπει να καθίσουμε και να οργανώσουμε και από την πλευρά μας τη διαχείριση του νερού, να αναδιατάξουμε, αν χρειάζεται, τις καλλιέργειες και να εξασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα της αγροτικής παραγωγής».
Πηγή: ερτ Ορεστιάδας
