Από τον Ψυχρό Πόλεμο μέχρι τις ψηφιακές επιθέσεις του 21ου αιώνα, η Ρωσική Υπηρεσία Στρατιωτικών Πληροφοριών παραμένει ένας από τους πιο σιωπηλούς αλλά και επικίνδυνους βραχίονες του Κρεμλίνου.
Η GRU (ή GU, από το 2010) είναι το ακρωνύμιο για τη Ρωσική Κύρια Διεύθυνση Πληροφοριών του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων. Πρόκειται για την στρατιωτική κατασκοπευτική υπηρεσία της Ρωσίας, λιγότερο γνωστή από την FSB (διάδοχο της KGB), αλλά εξαιρετικά ενεργή, συχνά αόρατη, και με παγκόσμιο αποτύπωμα.
Ιδρύθηκε το 1918, επί σοβιετικής εποχής, και από τότε λειτουργεί παράλληλα αλλά ανεξάρτητα από άλλες υπηρεσίες ασφαλείας, έχοντας ως βασική αποστολή τη συλλογή στρατιωτικών πληροφοριών στο εξωτερικό, τη διείσδυση σε δομές κρατών-στόχων, αλλά και επιχειρήσεις παραπληροφόρησης και κυβερνοεπιθέσεων.
Ποιο είναι το επιχειρησιακό της πεδίο
Η GRU δρα εκτός συνόρων με έναν ιδιαίτερο τρόπο: χωρίς την ανάγκη πολιτικής κάλυψης. Χρησιμοποιεί στρατιωτικούς, κατάσκοπους με κάλυψη διπλωματικών αποστολών, αλλά και «ανεπίσημα επιχειρησιακά» πρόσωπα – άτομα που δεν έχουν καμία θεσμική θέση αλλά συνδέονται απευθείας με τη διοίκηση της υπηρεσίας.
Ανάμεσα στις κύριες δραστηριότητές της:
Κατασκοπεία σε ΝΑΤΟϊκά κράτη και συλλογή στρατιωτικών πληροφοριών
Παρενόχληση και αποσταθεροποίηση δημοκρατικών θεσμών, κυρίως μέσω κυβερνοεπιθέσεων
Στοχευμένες δολοφονίες και επιχειρήσεις “υβριδικού πολέμου”
Παραπληροφόρηση και ψυχολογικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα μέσω διαδικτύου και κοινωνικών δικτύων
Η GRU σε δράση: Επιθέσεις και σκάνδαλα
Τα τελευταία χρόνια, η GRU έχει βρεθεί στο προσκήνιο διεθνών κρίσεων και αποκαλύψεων:
Η δηλητηρίαση του Σεργκέι Σκριπάλ το 2018 στη Βρετανία, με νευροτοξικό παράγοντα Novichok, αποδόθηκε ευθέως σε δύο πράκτορες της GRU. Η υπόθεση κατέδειξε το πόσο «χειρουργικά» αλλά και αδίστακτα μπορεί να κινηθεί η υπηρεσία στο εξωτερικό.
Η κυβερνοεπίθεση στον Οργανισμό για την Απαγόρευση Χημικών Όπλων στην Ολλανδία (2018) – πράκτορες της GRU εντοπίστηκαν με εξοπλισμό για άμεσο hacking, παριστάνοντας διπλωματικούς υπαλλήλους.
Η εμπλοκή στις αμερικανικές εκλογές του 2016, μέσω της ομάδας APT28 (γνωστής και ως “Fancy Bear”) η οποία σχετίζεται άμεσα με τη GRU, με στόχο την παραβίαση email του Δημοκρατικού Κόμματος.
Οργάνωση και δομή
Η GRU υπάγεται απευθείας στο Γενικό Επιτελείο του ρωσικού στρατού, όχι στο Κρεμλίνο ή το Υπουργείο Εξωτερικών. Αυτό της επιτρέπει μεγαλύτερη επιχειρησιακή αυτονομία. Η υπηρεσία περιλαμβάνει μονάδες για:
παραδοσιακή κατασκοπεία
ηλεκτρονικό πόλεμο
ψυχολογικές επιχειρήσεις
ειδικές δυνάμεις (π.χ. Spetsnaz, με δράση και σε Ουκρανία, Συρία)
Η GRU έχει κατηγορηθεί για συμμετοχή σε δολοφονίες, ανατροπές κυβερνήσεων, σαμποτάζ και προπαγάνδα – πάντα κάτω από το ραντάρ της διεθνούς διπλωματίας.
Μυστικότητα και… ατιμωρησία
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της GRU είναι η μη ύπαρξη θεσμικής διαφάνειας. Δεν λογοδοτεί δημόσια, δεν εμφανίζεται σε επίσημους προϋπολογισμούς, ενώ πολλές από τις επιχειρήσεις της αποκαλύπτονται μόνο όταν αποτυγχάνουν.
Η Δύση έχει προχωρήσει σε διπλωματικές απελάσεις, κυρώσεις και εντάλματα σύλληψης για πράκτορες της GRU, όμως η υπηρεσία φαίνεται να λειτουργεί πλέον με γνώμονα τη λογική του «υβριδικού πολέμου»: δράσεις που βρίσκονται στο όριο της ευθείας σύγκρουσης, χωρίς να φτάνουν ποτέ σε αυτή.
Ένας αόρατος παίκτης στην παγκόσμια σκακιέρα
Η GRU παραμένει η πιο σκληρή και επιθετική υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας. Δεν έχει το πολιτικό προσωπείο της FSB ή τις διπλωματικές προσβάσεις της SVR. Λειτουργεί με στόχο την πραγματική ανατροπή ισορροπιών, τη διασπορά φόβου και την άμεση επίδραση στο έδαφος.
Για αυτό και είναι η πιο επικίνδυνη. Όταν η GRU κινείται, σπάνια φαίνεται. Και όταν φαίνεται, είναι ήδη αργά.
