της Κατερίνας Καλεντερίδου
Η Ελλάδα έχει μια παράξενη σχέση με τον χρόνο. Όχι με την ιστορία… αυτήν την τιμά συνήθως με στεφάνια και δηλώσεις. Με τον πραγματικό χρόνο. Εκείνον που απαιτεί υπομονή, τεκμηρίωση και, δυστυχώς, ψυχραιμία.
Αν κάποιος παρατηρούσε απ’ έξω τον τρόπο που διαχειριζόμαστε τις μεγάλες υποθέσεις, τις τραγωδίες, τις κρίσεις, τις εθνικές υποθέσεις, θα έβλεπε ένα παράξενο μοτίβο. Πρώτα καταγγέλλουμε, μετά κρίνουμε, και στο τέλος (αν προκύψει) ακούμε τι ακριβώς συνέβη.
Η υπόθεση των Τεμπών αποτελεί το πιο πρόσφατο παράδειγμα. Πριν καν ολοκληρωθούν οι πρώτες έρευνες, είχαν ήδη μοιραστεί ετυμηγορίες, είχαν ξεκινήσει οι εκστρατείες συγκάλυψης, οι δημόσιες καταδίκες. Σήμερα, καθώς οι εξελίξεις ανατρέπουν μερικούς από τους μύθους, η κοινωνία μένει με μια αμήχανη σιωπή. Όχι γιατί πείστηκε. Αλλά γιατί δεν αντέχει να παραδεχτεί ότι βιάστηκε.
Το ίδιο συνέβη και με τα Μνημόνια. Οι «προδότες» της μίας περιόδου γίνονταν οι «υπογράφοντες» της επόμενης. Όλοι υπόσχονταν εναλλακτικές, αλλά στο τέλος υπέγραφαν πιο σκληρά μέτρα. Ο Παπανδρέου, ο Σαμαράς, ο Τσίπρας. Δεν έχει σημασία η σειρά. Η εθνική αμνησία και η πολιτική ρητορεία θριάμβευαν.
Κι όσο για τα εθνικά θέματα; Εκεί, κάθε πρωθυπουργός κατηγορείται διαχρονικά ότι «ξεπουλά» τη Θράκη, το Αιγαίο, την ιστορία. Η πραγματικότητα όμως είναι λιγότερο δραματική, αλλά πολύ πιο επίμονη: η Τουρκία θέτει αξιώσεις, η Ελλάδα τις απορρίπτει, και το παιχνίδι συνεχίζεται. Μόνο που το εσωτερικό κοινό απαιτεί δράματα, όχι διπλωματία.
Όλα αυτά δεν είναι τυχαία. Είναι ο καθρέφτης μιας κοινωνίας κουρασμένης από τη σκέψη, εθισμένης στο θυμικό. Η ανυπομονησία μεταφράζεται σε οργή, η δυσπιστία σε φανατισμό. Και στο τέλος, ακόμη και όταν η αλήθεια εμφανίζεται, έχει ήδη απορριφθεί. Γιατί δεν ταιριάζει στο αφήγημα.
Η Θράκη, η περιφέρεια, η νέα γενιά, οι ψύχραιμοι πολίτες — όλοι όσοι ζητούν ουσία και προοπτική — συχνά συνθλίβονται ανάμεσα στα συνθήματα. Κι όμως, η ωρίμανση δεν θα έρθει με νόμο, αλλά με επίμονη επανάληψη της λογικής.
Το κράτος ενηλικιώνεται, η κοινωνία όχι πάντα. Αλλά ίσως αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα του 2025, δεν είναι ένας ακόμα ήρωας της στιγμής ή ένα ακόμη αφήγημα. Είναι μια κουραστικά ρεαλιστική κουλτούρα, που να μην ακολουθεί τον θυμό αλλά τη γνώση. Και να αφήνει τον χρόνο να δουλέψει. Ναι, ακόμη κι όταν… καθυστερεί.
