Η NASA ψάχνει εξωγήινη ζωή στην «Ευρώπη», τον δορυφόρο του πλανήτη Δία

Το διαστημόπλοιο Europa Clipper της NASA εκτοξεύτηκε την Δευτέρα (14.10.2024) από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι, στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ, με σκοπό να απαντήσει στην ερώτηση: Θα μπορούσε άραγε το ηλιακό σύστημά μας να φιλοξενεί ένα δεύτερο ουράνιο σώμα ικανό να στηρίξει ζωή, πέρα από τη Γη;

Το Europa Clipper είναι το μεγαλύτερο διαστημόπλοιο που έχει κατασκευάσει η NASA για μια πλανητική αποστολή: έχει μήκος 30,5 μέτρα και πλάτος 17,6 μέτρα όταν οι κεραίες και τα ηλιακά πάνελ του αναπτυχθούν πλήρως – είναι δηλαδή μεγαλύτερο από ένα γήπεδο μπάσκετ. Ζυγίζει περίπου 6 τόνους.

Ο πύραυλος Falcon Heavy της εταιρείας SpaceX, που μεταφέρει το διαστημικό σκάφος, εκτοξεύτηκε με επιτυχία, έπειτα από την αναβολή της αποστολής, την περασμένη εβδομάδα, λόγω του κυκλώνα Μίλτον. Το ρομποτικό, ηλιακό σκάφος αναμένεται ότι θα μπει στην τροχιά του πλανήτη Δία το 2030, αφού καλύψει μια απόσταση 2,9 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων σε ένα ταξίδι που θα διαρκέσει 5,5 χρόνια.

Η αποστολή του είναι να διαπιστώσει εάν ένα από τα φεγγάρια του Δία, η Ευρώπη, μπορεί να φιλοξενήσει ζωή. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια αυτού του δορυφόρου βρίσκεται ένας ωκεανός νερού σε υγρή κατάσταση.

«Η Ευρώπη είναι ένα από τα πιο υποσχόμενα μέρη για να αναζητήσουμε ζωή εκτός της Γης», ανέφερε η Τζίνα ΝτιΜπράτσιο, στέλεχος της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.

Η αποστολή δεν θα αναζητήσει συγκεκριμένες ενδείξεις ζωής, αλλά στόχος είναι να απαντήσει στο φλέγον ερώτημα: Η Ευρώπη περιέχει εκείνα τα συστατικά που θα επέτρεπαν στη ζωή να αναπτυχθεί; Εάν η απάντηση είναι θετική, θα οργανωθεί άλλη αποστολή για να εντοπίσει αυτή τη ζωή.

«Είναι η ευκαιρία μας να εξερευνήσουμε όχι έναν κόσμο που θα μπορούσε να ήταν κατοικήσιμος πριν από δισεκατομμύρια χρόνια», όπως ο πλανήτης Άρης, «αλλά έναν κόσμο που θα μπορούσε να είναι κατοικήσιμος σήμερα, αυτή τη στιγμή», σχολίασε με ενθουσιασμό ο Κερτ Νίμπαρ, ο επιστημονικός υπεύθυνος της αποστολής.

Η ύπαρξη της Ευρώπης ήταν γνωστή από το 1610. Τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες του φεγγαριού αυτού τις τράβηξαν το 1979 τα θρυλικά διαστημόπλοια Voyager. Σ’ αυτές διακρίνονταν μυστηριώδεις κοκκινωπές γραμμές να διατρέχουν την επιφάνειά της. Στη συνέχεια, τη δεκαετία του 1990, πέταξε κοντά της το διαστημόπλοιο Galileo, που επιβεβαίωσε την πιθανή ύπαρξη ενός ωκεανού.

Αυτή τη φορά, το Europa Clipper είναι εφοδιασμένο με πολλά υπερσύγχρονα όργανα: κάμερες, φασματογράφο, ραντάρ, μαγνητόμετρο… Θα μελετήσει τη δομή και τη σύνθεση της παγωμένης επιφάνειας, το βάθος και ενδεχομένως την αλατότητα του ωκεανού, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν αυτά τα δύο, για παράδειγμα αν το νερό ανεβαίνει κατά τόπους στην επιφάνεια. Οι επιστήμονες θέλουν να μάθουν αν υπάρχουν στο φεγγάρι αυτό τα τρία συστατικά που είναι αναγκαία για τη ζωή: νερό, ενέργεια και ορισμένες χημικές συνθέσεις.

Η Μπόνι Μπουράτι, αναπληρώτρια επιστημονική διευθύντρια της αποστολής, εξήγησε ότι, εάν υπάρχει ζωή, θα βρίσκεται στον ωκεανό με τη μορφή πρωτόγονων βακτηρίων. Αλλά σε μεγάλο βάθος, τόσο που το Europa Clipper δεν μπορεί να τη δει.

Αφού φτάσει στην Ευρώπη, η αποστολή του Europa Clipper θα διαρκέσει άλλα τέσσερα χρόνια. Θα κάνει 49 περιστροφές πάνω από το φεγγάρι αυτό, φτάνοντας σε απόσταση έως και 25 χιλιομέτρων από την επιφάνεια. Σε κάθε «πέρασμα» θα δέχεται τεράστιες δόσεις ακτινοβολίας, ισοδύναμες με πολλά εκατομμύρια ακτινογραφίες θώρακος κάθε φορά.

Περίπου 4.000 άνθρωποι εργάστηκαν εδώ και μια δεκαετία για την υλοποίηση της αποστολής, το κόστος της οποίας φτάνει τα 5,2 δισεκ. δολάρια.

Η επένδυση αυτή δικαιολογείται από τη σημασία των δεδομένων που θα συλλεχθούν, σύμφωνα με τη NASA. Αν το δικό μας ηλιακό σύστημα φιλοξενεί δύο κατοικήσιμους κόσμους, τη Γη και την Ευρώπη, «σκεφτείτε τι θα σήμαινε αυτό αν επεκτείνουμε αυτό το συμπέρασμα στα δισεκατομμύρια άλλα ηλιακά συστήματα του γαλαξία μας», είπε ο Κερ Νίμπαρ.

Το Europa Clipper δεν θα είναι μόνο του «εκεί έξω». Παράλληλα, το διαστημόπλοιο Juice της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) θα μελετά δύο άλλα φεγγάρια του Δία, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ.