Το Κολούμπια, η Σορβόννη, το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, επίσης της Ζυρίχης, αρκετά ακόμη από την Ευρώπη, χωρίς να λείπουν –είναι λιγότερα βέβαια– ιδρύματα από την Ασία. Πρόκειται για τα ξένα ΑΕΙ που προτίθενται να συνεργαστούν με Ελληνες καθηγητές από τα τέσσερα ακριτικά ΑΕΙ της χώρας.
Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Δυτικής Μακεδονίας και το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛΜΕΠΑ) στην Κρήτη έσπευσαν να κατοχυρώσουν το εισιτήριο της διεθνοποίησης και θα συνεργαστούν –σε κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα– με κάποια από τα πλέον φημισμένα ΑΕΙ του κόσμου.
Τα τέσσερα ακριτικά ήταν από τα πρώτα ελληνικά πανεπιστήμια που κατέθεσαν προτάσεις στο υπουργείο Παιδείας, ενώ υπήρξαν δυσκολίες, καθυστερήσεις και αρκετή πίεση από το υπουργείο Παιδείας σε ιστορικά ελληνικά πανεπιστήμια για να υποβάλουν προτάσεις. «Για εμάς, διεθνοποίηση σημαίνει επιβίωση», υπογράμμισε ο αρμόδιος αντιπρύτανης του Παν. Δυτικής Μακεδονίας, Νικόλαος Σαριαννίδης.
«Οι συνεργασίες με ξένα ΑΕΙ αποτελούν προστιθέμενη αξία για ένα ίδρυμα», πρόσθεσε από την πλευρά του ο πρύτανης του Παν. Αιγαίου, Δημήτρης Παπαγεωργίου. «Το πρόγραμμα είναι ένα βήμα να δοκιμάσουμε τις δυνάμεις μας για συνεργασίες με ξένα ΑΕΙ, εκτός από αυτές στο πρόγραμμα Εράσμους», προσθέτει.
Ειδικότερα, ολοκληρώθηκε χθες η προθεσμία που είχαν τα ελληνικά ΑΕΙ για να καταθέσουν προτάσεις «για οργάνωση κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών (joint master ή dual master) με διακεκριμένα ξένα πανεπιστήμια σε νέα αντικείμενα που δεν είναι σήμερα διαθέσιμα, και στη δημιουργία νέων επιστημονικών κατευθύνσεων που θα είναι πλέον στη διάθεση των υποψηφίων» όπως ορίζει η προκήρυξη του έργου «Πανεπιστήμια Αριστείας», με συνολική χρηματοδότηση 62 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Τα τέσσερα ακριτικά πανεπιστήμια κατέθεσαν συνολικά 28 προτάσεις, για συνεργασία με 42 πανεπιστήμια. Μεταξύ αυτών είναι η Σορβόννη και το Κολούμπια (προτάσεις του Δημοκρίτειου Θράκης), το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης (από το Παν. Δυτικής Μακεδονίας), το Paris 8 και το Πανεπιστήμιο «Μαρτίν Λούθερ» του Χάλε-Βιτεμβέργης (από το Παν. Αιγαίου).
Πιο συγκεκριμένα από τα τέσσερα ΑΕΙ, προτάσεις για κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα με ξένα ιδρύματα (παρουσιάζονται στον πίνακα) έχουν καταθέσει τα εξής τμήματα:
• Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Περιβάλλοντος (σε συνεργασία με το τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων και το τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας), Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων (δύο προτάσεις), Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων, Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής, Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών (σε συνεργασία με τα τμήματα Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας και Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας), Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας.
• Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας: Μηχανολόγων Μηχανικών (δύο προτάσεις), Οικονομικών Επιστημών, Ηλεκτρολόγων Μηχανικών.
• Δημοκρίτειο Θράκης: Χημείας (δύο προτάσεις), ΤΕΦΑΑ, Πολιτικών Μηχανικών, Ιστορίας και Εθνολογίας, Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Ανθεκτικότητας, Ιατρικής, Φιλολογίας.
• Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο: Γεωπονίας (δύο), Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας – Ηλεκτρονικών Μηχανικών και Μηχανικών υπολογιστών (ΗΜΜΥ) – Κοινωνικής Εργασίας (πρόκειται για μία πρόταση από τρία τμήματα), Διοίκησης Επιχειρήσεων και Τουρισμού, Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, ΗΜΜΥ (αυτόνομη πρόταση), Κοινωνικής Εργασίας, Ηλεκτρονικών Μηχανικών.
«Θα δώσει μια άλλη δυναμική στο ίδρυμα, που βρίσκεται σε αυτή τη δύσκολη γωνιά της Ελλάδας», τονίζει ο Νικόλαος Σαριαννίδης, αντιπρύτανης στο Παν. Δυτικής Μακεδονίας.
Παρότι η πρόσκληση κάνει λόγο για κοινά ή διπλά μεταπτυχιακά προγράμματα (joint master ή dual master), τελικά οι περισσότερες προτάσεις είναι για joint, διότι σε αυτή την περίπτωση το πτυχίο θα δίνεται από το ελληνικό ΑΕΙ «σε συνεργασία με το ξένο ΑΕΙ» όπως γράφεται, ενώ στα dual master οι φοιτητές θα αποκτήσουν διπλό πτυχίο και από τα δύο πανεπιστήμια. «Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να καταφέρουμε να συνεργαστούμε με ξένα ΑΕΙ που βρίσκονται σε υψηλές θέσεις στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης. Το κύρος και η φήμη κάθε ιδρύματος παίζει ρόλο», παρατηρεί ο Κώστας Πετρίδης, αντιπρύτανης Διεθνών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του ΕΛΜΕΠΑ. Η παράμετρος αυτή μετράει ιδιαίτερα στο συγκεκριμένο έργο, διότι ζητάει τα ελληνικά ΑΕΙ να συνεργαστούν «με εδραιωμένα, εγνωσμένου κύρους πανεπιστημιακά ιδρύματα της αλλοδαπής», όπως ορίζει η πρόσκληση. «Οι περισσότερες προτάσεις ξεκίνησαν από διαπροσωπικές σχέσεις καθηγητών μας με νέους ή Ελληνες καθηγητές στο συνεργαζόμενο, ξένο ΑΕΙ. Θα χρειαστεί χρόνο και επιτυχή αποτελέσματα για να πείσουμε», προσθέτει ο κ. Πετρίδης.
«Αλλά η προσπάθεια αξίζει. Γνωρίζουμε ότι γεωγραφικά είμαστε αδύναμοι. Είμαστε στη Δυτική Μακεδονία. Ετσι έχουμε θέσει ως προτεραιότητα τη διεθνοποίηση και κινούμαστε σε αυτό τον στόχο θεσμικά. Η λειτουργία κοινών μεταπτυχιακών με ξένα ΑΕΙ όπως το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, σε καινοτόμα αντικείμενα που αφορούν την περιοχή, όπως το μεταπτυχιακό πάνω στις τεχνολογίες και στα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, θα δώσει μια άλλη δυναμική στο ίδρυμα, που βρίσκεται σε αυτή τη δύσκολη γωνιά της Ελλάδας», λέει ο κ. Σαριαννίδης, ο οποίος κατάγεται από χωριό της Κοζάνης.
«Με τη σύναψη τέτοιων εκπαιδευτικών συμφωνιών για μεταπτυχιακά προγράμματα σε αντικείμενα για τα οποία μέχρι σήμερα είναι απαραίτητη η φυγή επιστημόνων στο εξωτερικό, θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας για Ελληνες πανεπιστημιακούς ερευνητές σε τομείς και αντικείμενα που η υφιστάμενη κατάσταση της αγοράς δεν διασφαλίζει την ανταγωνιστική προσέλκυσή τους, θα περιοριστεί η μετανάστευση επιστημόνων, ενώ θα ενισχυθεί σημαντικά η προοπτική επιστροφής διακεκριμένων Ελλήνων επιστημόνων στη χώρα», σχολιάζει υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας.
Οι προτάσεις όλων των ΑΕΙ θα αξιολογηθούν για πιστοποίηση από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, με το υπουργείο Παιδείας να χρηματοδοτεί την προετοιμασία της πρότασης μέσω των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Και αυτό είναι απαραίτητο διότι οι προκλήσεις παραμένουν σοβαρές. Τα πανεπιστήμια αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω της γλωσσικής και πολιτισμικής ποικιλομορφίας των φοιτητών, ενώ η ανάπτυξη αγγλόφωνων προγραμμάτων απαιτεί πόρους και εξειδικευμένο προσωπικό. Επίσης, η έλλειψη χρηματοδότησης και κατάλληλων υποδομών μπορεί να περιορίσει την κινητικότητα και τη διεθνή συνεργασία, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα των στρατηγικών διεθνοποίησης», ανέφερε ο Νίκος Μωραϊτάκης, εξωτερικός συνεργάτης στο ΕΛΜΕΠΑ.
Αγγλόφωνα, με δίδακτρα
Τα κοινά μεταπτυχιακά θα είναι αγγλόφωνα, αυτοχρηματοδοτούμενα, άρα με δίδακτρα, και θα λειτουργούν εξ αποστάσεως ή υβριδικά με την έδρα στο ελληνικό ΑΕΙ. Οι διδάσκοντες θα είναι από τα συνεργαζόμενα ΑΕΙ. Τα πρώτα αναμένεται να ξεκινήσουν το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026 και, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, θα αφορούν προτάσεις για τις οποίες υπάρχει υπογεγραμμένο μνημόνιο συνεργασίας ανάμεσα στο ελληνικό και στο ξένο ΑΕΙ. Αλλωστε, ο βαθμός ωριμότητας της συνεργασίας των δύο ιδρυμάτων είναι από τα κριτήρια για χρηματοδότηση της πρότασης. Ο χρόνος έναρξης, πάντως, εξαρτάται και από τον χρόνο που η ΕΘΑΑΕ θα δώσει την έγκριση για λειτουργία του μεταπτυχιακού.
«Το τοπίο στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλάζει και είναι σημαντικό να περιλαμβανόμαστε στο νέο κάδρο», τονίζει ο κ. Γεώργιος Μπρούφας, αντιπρύτανης Ερευνας και Καινοτομίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Και συμπληρώνει: «Εχει μεγάλη σημασία που υποβάλαμε προτάσεις για μεταπτυχιακά με σημαντικά ξένα ιδρύματα. Και υπήρχαν αρκετές ακόμη, που δεν ήταν τώρα ώριμες. Δεν πειράζει, θα έλθει η κατάλληλη στιγμή. Σημασία είναι να γίνουν στέρεα βήματα».
