Η Μεγάλη Δευτέρα σηματοδοτεί την είσοδο των πιστών στη Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών του Χριστού και συνοδεύεται από ιδιαίτερο λειτουργικό και πνευματικό περιεχόμενο. Είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ του Παγκάλου —του έντιμου γιου του Ιακώβ— που προεικονίζει τον ίδιο τον Ιησού, αλλά και στο περιστατικό της άκαρπης συκιάς που ο Χριστός ξέρανε, στέλνοντας το μήνυμα της πνευματικής καρποφορίας.
Από το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων, στους Ιερούς Ναούς τελείται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας — γνωστός και ως η Ακολουθία του Νυμφίου — με τον εμβληματικό ύμνο «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…». Είναι η αρχή των κατανυκτικών Ακολουθιών που κορυφώνονται ως την Ανάσταση.
Στον λαϊκό και καθημερινό βίο, η Μεγάλη Δευτέρα είναι και η μέρα των πρώτων πασχαλινών ετοιμασιών. Στα χωριά του Έβρου και όχι μόνο, οι νοικοκυρές ξεκινούν το καθάρισμα, ασβεστώνουν τις αυλές, βάφουν γλάστρες, ενώ σε κάποιες περιοχές τηρείται αυστηρή νηστεία μόνο με ψωμί και νερό έως και τη Μεγάλη Πέμπτη.
Η Μεγάλη Δευτέρα δεν είναι μεγάλη σε διάρκεια. Είναι μεγάλη σε νόημα, αφού καλεί τους πιστούς να δουν τη ζωή τους με άλλο βλέμμα — με πίστη, καρτερικότητα και προσδοκία της Ανάστασης.
